Co grozi za składanie fałszywych zeznań?

Zgodnie z art. 233 § 1 k.k. do przestępstwa dochodzi, gdy osoba składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę. Przykładem może być składanie fałszywych zeznań na policji w związku z wezwaniem w charakterze świadka.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 2.02.2004 r. (V KK 168/03, OSNKW 2004/3, poz. 2) „zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy przez świadka w postępowaniu innym niż sądowe wypełnia znamię czynności sprawczej przestępstwa określonego w art. 233 § 1 k.k. wtedy, gdy toczy się ono na podstawie ustawy, której przepisy stanowią, że zeznanie świadka służy za dowód w tym postępowaniu i uprawniają zarazem przyjmującego zeznanie do uprzedzenia świadka o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania”.

Zatem warunkiem odpowiedzialności karnej jest stosowne pouczenie przez przyjmującego zeznania, że w przypadku świadczenia nieprawdy lub zatajenia prawnej o skutkach prawnych takiego działania. W praktyce zdarza się, że organ zapomina o tej czynności, więc w takiej sytuacji nie można mówić o składaniu fałszywych zeznań.

Osoba dopuszczająca się tego czynu musi się liczyć z surową karą. Zgodnie bowiem z art. 233 § 1 kodeksu karnego sprawcy grozi o 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności.

Jeżeli przestępstwo popełnia osoba, która zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym, to ustawodawca przewiduje „widełki” od 3 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Należy tutaj zwrócić uwagę na art. 183 i 184 kodeksu postępowania karnego. Przepisy te wskazują na sytuację, kiedy dana osoba może odmówić składania zeznań lub udzielenia odpowiedzi na pytania. Organ przesłuchujący jest zobowiązany pouczyć zeznającego o jego uprawnieniach w tym zakresie. Jeżeli do takiej sytuacji nie doszło, to zgodnie z art. 233 § 3 kodeksu karnego, sprawca takie czynu nie ponosi kary.

Prawie każde przestępstwo ulega po pewnym czasie przedawnieniu. Nie inaczej jest w przypadku składania fałszywych zeznań. W związku z faktem, że w typie podstawowym jest to występek zagrożony karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności, przedawnienie następuje po 15 latach. Natomiast przestępstwo popełnione przez osobę, która świadczy nieprawdę lub zataja prawdę z obawy o siebie i najbliższych przedawnia się po 10 latach.