Kredytobiorcy zarzucają bankom w umowach konsumenckich doliczanie kosztów, takich jak prowizja czy składki ubezpieczeniowe do kwoty kredytu, a następnie pobieranie od tych kosztów odsetek. Większość kredytodawców dopuściła się tego typu praktyk i duża część umów zawiera wadliwe postanowienia umowne dotyczące pobierania odsetek od kwoty wyższej niż całkowita kwota kredytu (kwota przekazana konsumentowi). Kredytowanie prowizji ma znaczący wpływ na poziom kosztów oraz RRSO. Błędy w zapisach umownych dotyczące RRSO zgodnie z art. 30 pkt 1 ppkt 7 u.k.k. mogą skutkować sankcją kredytu darmowego.
Czego dotyczą zadane pytania prejudycjalne w TSUE?
W dniu 30 stycznia 2024 r. Sąd Okręgowy w Krakowie skierował 2 pytania do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: czy unijne przepisy zezwalają bankom na naliczanie odsetek od kosztów kredytu, takich jak prowizje czy składki ubezpieczeniowe, które są kredytowane. TSUE ma również odpowiedzieć czy banki powinny jasno informować w umowach, że naliczają odsetki od kwot, które nie są faktycznie udostępniane kredytobiorcom.
Pytania sądu o WIBOR do TSUE są następujące:
- Czy art. 10 ust. 2 lit. f) w zw. z art. 3 lit. j) dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG w kontekście zasady skuteczności prawa Unii i celu tej dyrektywy oraz w świetle art. 3 ust.
1 i 2 w zw. z art. 4 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r.
w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one praktyce zamieszczania w umowach o kredyt konsumencki, których treść nie jest wynikiem indywidualnych uzgodnień pomiędzy przedsiębiorcą (kredytodawcą) a konsumentem (kredytobiorcą), takich postanowień, które przewidują oprocentowanie nie tylko kwoty wypłaconej konsumentowi, ale również pozaodsetkowych kosztów kredytu (tj. prowizji lub innych opłat, które nie są składnikami wypłaconej konsumentowi kwoty kredytu, a które składają się na całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta w wykonaniu jego zobowiązania wynikającego z umowy kredytu konsumenckiego)? - Czy art. 10 ust. 2 lit. f) i g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE w kontekście zasady skuteczności prawa Unii i celu tej dyrektywy oraz w świetle art. 5 dyrektywy Rady 93/13/EWG należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one praktyce zamieszczania w umowach o kredyt konsumencki, których treść nie jest wynikiem indywidualnych uzgodnień pomiędzy przedsiębiorcą (kredytodawcą) a konsumentem (kredytobiorcą), postanowień ujawniających jedynie stopę oprocentowania kredytu oraz wyrażoną kwotowo łączną wartość skapitalizowanych odsetek, do których zapłaty obowiązany jest konsument w wykonaniu swojego zobowiązania wynikającego z tej umowy, bez jednoczesnego wyraźnego poinformowania konsumenta, że podstawą obliczenia skapitalizowanych odsetek (wyrażonych kwotowo) jest inna kwota niż faktycznie wypłacona konsumentowi kwota kredytu, a w szczególności, że jest to suma wypłaconej konsumentowi kwoty kredytu oraz pozaodsetkowych kosztów kredytu (tj. prowizji lub innych opłat, które nie są składnikami wypłaconej konsumentowi kwoty kredytu, a które składają się na całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta w wykonaniu jego zobowiązania wynikającego z umowy kredytu konsumenckiego)?
Co mogą oznaczać pozytywne odpowiedzi na zadane pytania w TSUE?
Nie ulega wątpliwości, że w przypadku korzystnego rozstrzygnięcia sądy mogą zostać zalane powództwami zarówno kredytobiorców jak i pożyczkobiorców. Wyrok TSUE może znacząco wpłynąć na przyszłe poczynania kredytodawców w Polsce, zwłaszcza w zakresie przekazywania informacji kredytobiorcom o kosztach kredytu oraz naliczania odsetek od skredytowanych opłat takie jak prowizja za udzielenie kredytu, opłata przygotowawcza czy składki ubezpieczeniowe. Sankcja kredytu darmowego może stać się podstawowym środkiem ochrony konsumentów w przypadku naruszeń umownych. Odpowiedzi TSUE na zadane pytanie prejudycjalne będą miały bezpośredni wpływ na kształtowanie się orzecznictwa w polskich sądach w zakresie zastosowania sankcji kredytu darmowego.
