Odszkodowanie za wypadek górniczy

Przede wszystkim należy wskazać, że kopalnia odpowiada na tzw. zasadzie ryzyka. Zgodnie z art. 435 § 1 k.c. prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Powyższe oznacza, że to na zakładzie górniczym ciąży obowiązek wykazania, iż do szkody doszło na skutek jednej z tych przyczyn. Zatem to nie górnik czy jego rodzina musi udowadniać winę kopalni, ale to kopalnia zobowiązana jest wykazać brak swojej odpowiedzialności. Biorąc pod uwagę charakter pracy pod ziemią i przyczyny wypadków (niedopełnienie obowiązków, błąd innego pracownika, wadliwy sprzęt), to dochodzenie roszczeń jest uproszczone.

W pierwszej kolejności górnikowi lub jego rodzinie przysługuje odszkodowanie za poniesione koszty leczenia. Natomiast jeśli na skutek wypadku górnik nie może dalej wykonywać swojej pracy, to może on żądać renty, kosztów związanych z przystosowaniem do nowego zawodu, odpowiedniego wyposażenia (np. wózka inwalidzkiego) czy dostosowania domu do swoich, nowych potrzeb.

Jeżeli skutkiem wypadku jest smierć, to uzasadnione jest żądanie kosztów pochówku przez osobę, która je poniosła. Tej samej osobie przysługuje roszczenie o zwrot kosztów leczenia zmarłego. Ponadto dzieci zmarłego mogą rościć o rentę stosownie do ich potrzeb. Nie można zapominać także o możliwości żądania stosownego odszkodowanie przez najbliższych członków rodziny zmarłego, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Nie można zapominać także o roszczeniu o zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę przez poszkodowanego i jego osoby bliskie.  W utrwalonym stanowisku doktryny wskazuje się, że zadośćuczynienie nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Winno ono mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno te doznane, jak i te które mogą wystąpić w przyszłości (wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r. II CKN 969/98, LEX nr 50824).

Zadośćuczynienie jest odmiennym od odszkodowania żądaniem i ma charakter indywidualny. Zatem należy każdorazowo ustalić charakter krzywdy i jej wymiar. Przysługuje ona najbliższym członkom rodziny zmarłego i stanowić musi odpowiednią sumę. Podstawową funkcją zadośćuczynienia jest funkcja kompensacyjna, co oznacza, że kwota pieniężna przyznana poszkodowanemu ma w pełni lub w możliwym stopniu zrekompensować (naprawić, wyrównać) wyrządzoną mu krzywdę (wyrok SN z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 364/12, OSP 2014).