Grzywna jest jedną z podstawowych kar przewidzianych w Kodeksie karnym (art. 32 KK). W niektórych przypadkach sąd może orzec grzywnę zamiast kary pozbawienia wolności, jeśli uzna, że będzie to wystarczające do osiągnięcia celów wychowawczych, zapobiegawczych i prewencyjnych kary. Taka możliwość pozwala na zastosowanie mniej dotkliwego środka, który jednocześnie zachowuje funkcję represyjną i wychowawczą.
Podstawy prawne orzekania grzywny zamiast pozbawienia wolności
Zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu karnego, sąd orzeka karę pozbawienia wolności wyłącznie wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie mogą spełnić celów kary. W przypadku przestępstw o niższej szkodliwości społecznej lub popełnionych w szczególnych okolicznościach, grzywna może być bardziej adekwatnym środkiem karnym.
Art. 37a KK stanowi, że w przypadku przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności do 8 lat sąd może orzec grzywnę albo ograniczenie wolności, zamiast pozbawienia wolności. Taka możliwość jest przewidziana dla sprawców, których działania wskazują na gotowość do zadośćuczynienia pokrzywdzonemu i brak wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu.
Jak ustala się wysokość grzywny?
Grzywna jest wymierzana w stawkach dziennych, których liczba i wysokość są ustalane indywidualnie przez sąd, biorąc pod uwagę:
- Dochody sprawcy – grzywna powinna być adekwatna do możliwości finansowych skazanego.
- Warunki osobiste i majątkowe – sąd uwzględnia np. liczbę osób na utrzymaniu sprawcy.
- Stopień winy i szkodliwości czynu – im wyższa wina, tym większa liczba stawek dziennych.
Minimalna liczba stawek wynosi 10, a maksymalna – 540. Wysokość jednej stawki dziennej waha się od 10 zł do 2000 zł (art. 33 KK).
Przykład: Jeśli sąd orzeknie 50 stawek dziennych po 100 zł każda, wysokość grzywny wyniesie 5000 zł.
Kiedy grzywna zastępuje pozbawienie wolności?
Sąd może orzec grzywnę zamiast więzienia w przypadku:
- Przestępstw o niższej społecznej szkodliwości – np. przestępstw przeciwko mieniu, takich jak drobne kradzieże.
- Pierwszorazowych sprawców – szczególnie tych, którzy nie byli wcześniej karani.
- Współpracy z wymiarem sprawiedliwości – np. wyrażenia skruchy czy dobrowolnego naprawienia szkody przez sprawcę.
- Gotowości do naprawienia szkody – co jest istotnym argumentem przemawiającym za łagodniejszym wymiarem kary.
Znaczenie orzecznictwa
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2021 r. (sygn. akt V KK 134/21) podkreślono, że orzeczenie grzywny zamiast kary pozbawienia wolności jest zasadne, gdy okoliczności sprawy wskazują, że cel kary można osiągnąć w sposób mniej dotkliwy dla sprawcy.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy adwokata?
Adwokat odgrywa kluczową rolę w przedstawieniu argumentów przemawiających za zastosowaniem grzywny zamiast pozbawienia wolności. Do jego zadań należy m.in.:
- •Analiza sprawy i przygotowanie odpowiedniej strategii obrony.
- •Zgromadzenie dowodów potwierdzających okoliczności łagodzące.
- •Reprezentowanie oskarżonego przed sądem i wskazywanie na alternatywne środki karne.
- •Przygotowanie wniosku o zmianę kary w trakcie odbywania wyroku, jeśli jest to możliwe.
Korzystając z usług doświadczonego adwokata, można zwiększyć szanse na orzeczenie grzywny zamiast pozbawienia wolności, co pozwala uniknąć długotrwałych konsekwencji związanych z pobytem w zakładzie karnym.
