Wielu właścicieli nieruchomości na terenach pogórniczych zadaje sobie pytanie: co zrobić, gdy szkoda górnicza powstała na skutek dawnej eksploatacji, ale kopalnia została już zlikwidowana? Czy w takim przypadku nadal można domagać się odszkodowania lub naprawy? Odpowiedź brzmi: tak, istnieją konkretne podmioty odpowiedzialne za szkody nawet po zakończeniu działalności kopalni.
Czy likwidacja kopalni zwalnia ją z odpowiedzialności?
Nie. Zgodnie z art. 144 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, przedsiębiorca górniczy odpowiada za szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego – niezależnie od tego, czy szkoda ujawniła się w trakcie, czy po zakończeniu wydobycia. Likwidacja kopalni nie oznacza wygaśnięcia odpowiedzialności za szkody, które powstały w wyniku prowadzonej wcześniej eksploatacji.
Jednak ponieważ zakład górniczy jako podmiot może zostać formalnie wykreślony z rejestru, wówczas odpowiedzialność przechodzi na inne podmioty przewidziane w przepisach.
Kto przejmuje odpowiedzialność po zamknięciu kopalni?
W przypadku likwidacji kopalni, odpowiedzialność za szkody górnicze ponosi:
- następca prawny kopalni – jeśli majątek i zobowiązania zostały przejęte przez inny podmiot (np. inna spółka węglowa),
- Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. (SRK) – jeżeli to ona przejęła majątek pokopalniany do likwidacji i rekultywacji,
- Skarb Państwa – w wyjątkowych sytuacjach, gdy nie istnieje podmiot zobowiązany i nie można ustalić następcy prawnego.
SRK ma obowiązek prowadzić działalność w zakresie likwidacji szkód górniczych w imieniu dawnych kopalń, m.in. w Bytomiu, Rudzie Śląskiej, Zabrzu, Świętochłowicach czy Rybniku.
Jak ustalić, kto obecnie odpowiada za szkodę?
Ustalenie odpowiedzialnego podmiotu bywa trudne, zwłaszcza gdy szkoda powstała wiele lat po zakończeniu wydobycia. Kancelaria prawna pomaga wówczas w:
- weryfikacji danych geologicznych i historii eksploatacji,
- ustaleniu decyzji likwidacyjnych wydanych przez OUG (Okręgowy Urząd Górniczy),
- identyfikacji obecnego właściciela terenu pogórniczego lub następcy prawnego kopalni,
- sporządzeniu zgłoszenia szkody do odpowiedniego podmiotu (np. SRK).
W przypadku braku jednoznacznej odpowiedzi, można wystąpić do sądu, który ustali właściwego pozwanego w oparciu o dostępne dowody.
Co w sytuacji, gdy nikt nie poczuwa się do odpowiedzialności?
W praktyce zdarzają się przypadki, gdy ani kopalnia, ani jej następca nie chcą przyjąć odpowiedzialności za szkodę. W takich sytuacjach pomoc adwokata od szkód górniczych z Katowic jest nieoceniona – podejmuje on działania m.in. poprzez:
- wezwanie do zapłaty do potencjalnych następców prawnych,
- zgromadzenie dokumentacji geologicznej i zdjęciowej,
- wystąpienie do SRK lub sądu z roszczeniem o ustalenie odpowiedzialności,
- skorzystanie z opinii rzeczoznawcy w zakresie związków przyczynowych.
Jeżeli sąd uzna, że szkoda powstała w wyniku działalności zlikwidowanej kopalni, może zasądzić odszkodowanie nawet po wielu latach od jej zamknięcia.
Przykład: dom w Rudzie Śląskiej – szkoda po kopalni zlikwidowanej 8 lat wcześniej
Państwo K. zgłosili w 2023 roku pęknięcia ścian domu jednorodzinnego, które powstały wskutek deformacji niecki górniczej. Kopalnia, która wcześniej działała w tej lokalizacji, została zlikwidowana w 2015 roku. Po analizie dokumentacji geologicznej kancelaria ustaliła, że odpowiedzialność przejęła Spółka Restrukturyzacji Kopalń. Po formalnym zgłoszeniu i interwencji adwokata, SRK wypłaciła 74 000 zł tytułem odszkodowania za uszkodzenia budynku.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
