Rozwód w przypadku, gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, rodzi wiele pytań i niepewności. Czy firma stanowi majątek wspólny? Czy drugi małżonek ma prawo do części dochodów z biznesu? Jak sąd dzieli majątek, gdy w grę wchodzi przedsiębiorstwo? W niniejszym artykule przedstawiamy, co dzieje się z firmą po rozwodzie, w zależności od formy prowadzenia działalności, momentu jej założenia oraz relacji między majątkiem prywatnym a firmowym.
Czy firma prowadzona przez jednego z małżonków to majątek wspólny?
Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego małżonków zalicza się m.in. pobrane wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej. Jeśli więc przedsiębiorstwo zostało założone po zawarciu małżeństwa i między stronami istniała wspólność majątkowa, to zyski z tej działalności wchodzą do majątku wspólnego.
Sam fakt, że firma została zarejestrowana na jednego z małżonków, nie oznacza automatycznie, że stanowi jego wyłączną własność. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy strony zawarły intercyzę – czyli umowę o rozdzielności majątkowej.
Jak sąd traktuje jednoosobową działalność gospodarczą przy rozwodzie?
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) sąd bierze pod uwagę przede wszystkim jej wartość w chwili podziału majątku. Ocenie podlegają:
- wartość środków trwałych (maszyny, pojazdy, komputery itp.),
- stan kont firmowych, gotówki, należności i zobowiązań,
- wartość niematerialna, w tym marka firmy, baza klientów, know-how.
Jeśli firma przynosi dochody, sąd może nakazać wypłatę odpowiedniego ekwiwalentu na rzecz drugiego małżonka – zwłaszcza jeśli zyski były reinwestowane, a nie dzielone między małżonków.
Co z firmą założoną przed ślubem?
Jeśli przedsiębiorstwo istniało już przed zawarciem małżeństwa, to zasadniczo stanowi majątek osobisty danego małżonka (art. 33 pkt 2 k.r.o.). Jednak zyski osiągnięte z tej działalności w trakcie trwania małżeństwa wchodzą do majątku wspólnego, co może prowadzić do roszczeń drugiego małżonka przy rozwodzie.
Sąd może orzec o zwrocie nakładów z majątku wspólnego na firmę – np. gdy dochodziło do inwestycji w rozwój przedsiębiorstwa z pieniędzy pochodzących z pracy obojga małżonków lub wspólnego kredytu.
Jakie dokumenty warto zgromadzić przed sprawą o podział majątku z firmą?
Aby dokładnie oszacować wartość przedsiębiorstwa i określić jego status, warto przygotować:
- aktualny odpis CEIDG lub KRS,
- bilans firmy i rachunek zysków i strat (jeśli prowadzi pełną księgowość),
- PIT-y z ostatnich lat,
- umowy z klientami, kontrahentami, leasingi, kredyty firmowe,
- wycenę rzeczoznawcy majątkowego lub biegłego sądowego – jeśli działalność ma znaczną wartość rynkową.
Przy braku porozumienia między stronami, sąd może powołać biegłego w celu wyceny przedsiębiorstwa.
Jak adwokat może pomóc przy rozwodzie z firmą?
Rozwód z udziałem firmy wymaga nie tylko znajomości prawa rodzinnego, ale również elementów prawa gospodarczego. Adwokat z Katowic specjalizujący się w takich sprawach może:
- przeanalizować strukturę majątku i dokumentację przedsiębiorstwa,
- ocenić, czy firma wchodzi do majątku wspólnego i w jakiej części,
- przygotować wniosek o podział majątku, w tym wycenę przedsiębiorstwa,
- reprezentować klienta w postępowaniu sądowym lub mediacyjnym,
- zabezpieczyć interes klienta – np. w sytuacji, gdy współmałżonek chce przejąć całość działalności.
Odpowiednie przygotowanie i wsparcie prawne to klucz do uniknięcia strat finansowych oraz zapewnienia uczciwego rozliczenia majątku po rozwodzie – zwłaszcza gdy w grę wchodzi firma.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
