Postawienie zarzutu wyłudzenia, czyli oszustwa w rozumieniu art. 286 § 1 Kodeksu karnego, wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi, w tym ryzykiem wieloletniego pozbawienia wolności. Osoby oskarżone o tego typu czyn muszą mieć świadomość, że obrona w takiej sprawie wymaga odpowiedniej strategii, znajomości orzecznictwa oraz aktywnego udziału w procesie. Oskarżenia o wyłudzenie często opierają się na ocenie intencji sprawcy, dlatego istotne znaczenie ma precyzyjne wykazanie braku zamiaru wprowadzenia pokrzywdzonego w błąd.
Co stanowi wyłudzenie w rozumieniu art. 286 § 1 k.k.?
Zgodnie z treścią art. 286 § 1 k.k.:
„Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.”
Przestępstwo wyłudzenia obejmuje trzy kluczowe elementy: działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem oraz zastosowanie jednego ze środków – wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do rozumienia działania. Każdy z tych elementów musi być udowodniony, aby doszło do przypisania odpowiedzialności karnej.
Jakie są najczęstsze sytuacje prowadzące do zarzutu wyłudzenia?
Zarzuty wyłudzenia pojawiają się w bardzo różnych kontekstach, m.in.:
- zaciągnięcie kredytu lub pożyczki bez zamiaru spłaty,
- nieuczciwe zawarcie umowy sprzedaży lub świadczenia usług,
- podszywanie się pod inną osobę w celu uzyskania korzyści,
- wyłudzenie odszkodowania komunikacyjnego poprzez upozorowanie szkody,
- przywłaszczenie zaliczki lub zapłaty bez zamiaru wykonania umowy.
W wielu przypadkach trudno jest jednoznacznie ustalić, czy dana osoba rzeczywiście działała z zamiarem oszukania drugiej strony już w chwili zawierania umowy. To właśnie wokół tego aspektu często koncentruje się linia obrony w procesach karnych o wyłudzenie.
Jakie błędy mogą pogorszyć sytuację oskarżonego?
W sprawach o wyłudzenie bardzo istotne jest zachowanie ostrożności już od momentu zatrzymania lub pierwszego przesłuchania. Do najczęstszych błędów należą:
- przyznanie się do winy bez konsultacji z adwokatem,
- nieprzemyślane składanie wyjaśnień, które mogą być sprzeczne lub niepełne,
- brak przedstawienia dowodów na brak zamiaru oszustwa (np. prób spłaty zobowiązania, korespondencji, działań zmierzających do realizacji umowy),
- ignorowanie wezwań do sądu lub prokuratury, co może skutkować wydaniem wyroku zaocznego lub zastosowaniem aresztu.
Każda osoba podejrzana o wyłudzenie powinna pamiętać, że w postępowaniu karnym kluczowe znaczenie ma wykazanie braku zamiaru popełnienia przestępstwa – to właśnie zamiar jest warunkiem przypisania winy.
Wyłudzenie a art. 286 kk – jak skutecznie się bronić?
Postępowania dotyczące wyłudzeń są często skomplikowane, ponieważ wymagają udowodnienia zamiaru wprowadzenia w błąd drugiej strony. W 2025 roku sądy coraz częściej zwracają uwagę na to, czy działanie oskarżonego miało charakter celowy, czy wynikało z trudnej sytuacji finansowej. Kluczowe znaczenie ma właściwe przygotowanie linii obrony i zebranie dowodów potwierdzających brak umyślności czynu.
Jak adwokat może pomóc w sprawie o wyłudzenie?
Adwokat w sprawach karnych odgrywa kluczową rolę w procesie obrony przed zarzutem wyłudzenia. Jego działania obejmują m.in.:
- udział w przesłuchaniach i reprezentację klienta na każdym etapie postępowania,
- opracowanie strategii obrony ukierunkowanej na wykazanie braku zamiaru wprowadzenia w błąd,
- pozyskanie dowodów korzystnych dla podejrzanego – np. korespondencji, historii płatności, umów, prób ugodowych,
- negocjacje z prokuratorem w sprawie warunkowego umorzenia postępowania lub dobrowolnego poddania się karze na korzystnych warunkach,
- wnioski dowodowe zmierzające do podważenia wiarygodności wersji przedstawionej przez pokrzywdzonego,
- reprezentację przed sądem i w postępowaniu apelacyjnym, jeżeli wyrok będzie niekorzystny.
W sprawach o wyłudzenie profesjonalna pomoc prawna jest szczególnie istotna, ponieważ odpowiednio prowadzona obrona może przesądzić o uniewinnieniu, umorzeniu postępowania lub znacznej redukcji kary.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
