Darowizna to bezpłatne przekazanie własności – mieszkania, domu, działki, pieniędzy lub innych wartości – najczęściej pomiędzy członkami rodziny. Jednak w życiu bywa różnie. Pogorszenie relacji, niewdzięczność obdarowanego czy trudna sytuacja darczyńcy mogą skłonić do pytania: czy można cofnąć darowiznę?
Polskie prawo dopuszcza taką możliwość, ale tylko w określonych przypadkach. Warto znać procedurę i podstawy prawne, zanim podejmie się formalne działania.
Na jakiej podstawie można odwołać darowiznę?
Główne podstawy cofnięcia darowizny określa Kodeks cywilny – art. 896 i następne. Darczyńca może ją odwołać w dwóch sytuacjach:
1. Rażąca niewdzięczność obdarowanego (art. 898 kc)
Najczęstsza podstawa. Występuje, gdy osoba obdarowana:
- obraża lub poniża darczyńcę,
- zachowuje się agresywnie,
- odmawia pomocy, gdy darczyńca jej potrzebuje,
- utrudnia kontakt, zrywa relacje rodzinne,
- np. wyrzuca rodzica z mieszkania, które od niego dostała.
2. Istotne pogorszenie sytuacji majątkowej darczyńcy (art. 896 kc)
Można odwołać darowiznę, jeśli:
- darczyńca popadł w ubóstwo,
- nie stać go na leczenie lub utrzymanie,
- nie był w stanie przewidzieć tych okoliczności w chwili darowania.
Czy można cofnąć darowiznę już wykonaną?
Tak – prawo pozwala odwołać darowiznę również po jej wykonaniu. Nie jest ważne, czy darowizna była w formie aktu notarialnego (np. mieszkanie), czy w zwykłej formie (np. przelew pieniędzy).
Warunkiem jest spełnienie przesłanek rażącej niewdzięczności lub nagłego pogorszenia sytuacji darczyńcy.
Jak wygląda procedura cofnięcia darowizny?
Krok po kroku:
- Pisemne oświadczenie o odwołaniu darowizny – najlepiej za potwierdzeniem odbioru,
- Wezwanie do zwrotu przedmiotu darowizny – np. przeniesienie własności nieruchomości, przelew pieniędzy,
- Jeśli brak reakcji – pozew do sądu o zwrot darowizny.
Dla nieruchomości konieczne będzie złożenie pozwu do sądu cywilnego i wpisanie zmian w księdze wieczystej – bez zgody obdarowanego to możliwe tylko na mocy wyroku.
Do kiedy można cofnąć darowiznę?
Odwołanie z powodu niewdzięczności musi nastąpić najpóźniej w ciągu roku od dnia, gdy darczyńca dowiedział się o zachowaniu obdarowanego.
W praktyce oznacza to, że nie można tego zrobić po kilku latach, jeśli w międzyczasie utrzymywane były relacje lub darczyńca tolerował sytuację.
Czy potrzebna jest pomoc adwokata?
W sprawach o cofnięcie darowizny szczególnie przy nieruchomościach – tak. Konieczna jest:
- analiza dokumentów (akt notarialny, dowody zachowania obdarowanego),
- przygotowanie pisma o odwołaniu darowizny,
- ewentualne złożenie pozwu i reprezentacja w sądzie.
Samodzielne działania często są nieskuteczne lub narażają darczyńcę na odpowiedzialność cywilną za bezprawne roszczenia.
Podsumowanie
Cofnięcie darowizny jest możliwe, ale tylko w określonych sytuacjach i w ściśle wyznaczonym terminie. Kluczowe znaczenie ma zebranie dowodów na niewdzięczność obdarowanego lub dokumentacja pogorszenia sytuacji majątkowej darczyńcy.
Planujesz cofnąć darowiznę? Skontaktuj się z kancelarią – przeanalizujemy Twoją sprawę i przygotujemy skuteczne działania prawne.
Zobacz też:
- Przedawnienie przestępstw – terminy i wyjątki
- Pomówienie i zniesławienie – czym się różnią?
- Pogryzienie przez psa – kto odpowiada i jak uzyskać odszkodowanie?
tel. 32 307 01 77
[email protected]
