Testament to podstawowy dokument, który określa, kto dziedziczy po zmarłym. Ale co w sytuacji, gdy jego treść budzi poważne wątpliwości? Gdy spadkodawca wydziedziczył rodzinę, przepisał wszystko jednej osobie lub sporządził testament w nietypowych okolicznościach? W polskim prawie istnieją konkretne przesłanki, na podstawie których można podważyć ważność testamentu.
Kiedy można podważyć testament?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (art. 945 i nast.), testament można uznać za nieważny, jeśli:
- został sporządzony w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji (np. demencja, choroba psychiczna, upojenie alkoholowe),
- został sporządzony pod wpływem groźby, przymusu lub nacisku psychicznego,
- sporządzający działał pod wpływem błędu, który miał wpływ na jego ostatnią wolę (np. błędne przekonanie o śmierci dziecka),
- nie spełnia wymogów formalnych – np. brak podpisu, daty, sporządzony przez osobę niemającą zdolności do sporządzenia testamentu.
Jakie testamenty najczęściej się podważa?
W praktyce sądowej najczęściej podważane są:
- testamenty własnoręczne (holograficzne) – z uwagi na brak świadków i większe ryzyko fałszerstwa,
- testamenty notarialne sporządzone tuż przed śmiercią – np. w szpitalu, domu opieki, w złym stanie zdrowia psychicznego,
- testamenty ustne – trudne do udowodnienia, zwłaszcza przy braku wiarygodnych świadków.
Jakie dowody są potrzebne?
Podważenie testamentu wymaga udowodnienia jednej z powyższych przesłanek. Przydatne dowody to:
- dokumentacja medyczna (np. rozpoznana demencja, schizofrenia, upojenie alkoholowe),
- zeznania świadków (rodzina, personel medyczny, sąsiedzi),
- ekspertyzy grafologiczne (czy testament rzeczywiście został napisany przez spadkodawcę),
- dowody na groźby, szantaż lub izolację spadkodawcy przez jedną z osób.
Jak wygląda procedura sądowa?
Postępowanie w sprawie unieważnienia testamentu odbywa się w ramach:
- postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, jeśli testament jest kwestionowany w trakcie tego procesu,
- odrębnej sprawy o ustalenie nieważności testamentu, jeśli testament został już wcześniej uznany przez sąd lub notariusza.
Wnioskodawca musi wskazać dowody i uzasadnienie, dlaczego testament nie odzwierciedla rzeczywistej woli zmarłego.
Kto może podważyć testament?
Każda osoba, która ma interes prawny – czyli byłaby spadkobiercą ustawowym lub miała interes w innej wersji testamentu.
Najczęściej są to:
- dzieci lub małżonek zmarłego, którzy zostali pominięci,
- rodzice, rodzeństwo, wnuki – w zależności od relacji rodzinnej,
- inni spadkobiercy lub współspadkobiercy.
Jaki jest termin na podważenie testamentu?
Termin to 3 lata od dnia, w którym osoba mająca interes prawny dowiedziała się o przyczynie nieważności testamentu (np. o fałszerstwie, stanie zdrowia zmarłego, groźbach),
ale nie później niż 10 lat od otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy).
Podsumowanie
Podważenie testamentu to sprawa trudna, ale możliwa – jeśli dysponujesz odpowiednimi dowodami. Kluczowe jest szybkie działanie, profesjonalna analiza sytuacji prawnej i przygotowanie do postępowania sądowego.
Masz podejrzenia, że testament nie odzwierciedla rzeczywistej woli zmarłego? Skontaktuj się z kancelarią – pomożemy ocenić sytuację, przygotujemy wniosek i poprowadzimy postępowanie.
Sprawdź również:
