Zakaz zbliżania się to jeden z najważniejszych środków ochrony osób pokrzywdzonych przemocą, groźbami lub prześladowaniem. Sąd może go orzec w ramach postępowania karnego lub cywilnego, jeśli istnieje realne zagrożenie dla życia, zdrowia lub bezpieczeństwa ofiary. W 2025 roku przepisy umożliwiają szybkie wydanie takiego środka jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego, aby zapewnić ochronę przed dalszymi naruszeniami.
Na czym polega zakaz zbliżania się?
Zakaz zbliżania się polega na nałożeniu na sprawcę obowiązku zachowania określonej odległości od osoby chronionej. Może on obejmować także zakaz kontaktowania się telefonicznie, przez internet lub inne środki komunikacji. W niektórych przypadkach sąd wskazuje również konkretne miejsca, w których obecność sprawcy jest zabroniona, takie jak dom, miejsce pracy czy szkoła osoby chronionej.
Kto może wnioskować o zakaz zbliżania się?
O zastosowanie zakazu zbliżania się może wnioskować pokrzywdzony, jego pełnomocnik lub prokurator. W przypadku przemocy domowej sąd może wydać taki zakaz nawet bez wniosku ofiary, jeśli uzna to za konieczne dla jej bezpieczeństwa. Decyzja sądu ma charakter natychmiast wykonalny, co oznacza, że zakaz obowiązuje od chwili jego ogłoszenia.
Jak wygląda procedura orzekania zakazu?
Wniosek o zakaz zbliżania się składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby pokrzywdzonej. Sąd rozpoznaje sprawę w trybie pilnym, często jeszcze tego samego dnia, jeśli istnieje realne zagrożenie dla ofiary. W przypadku postępowania karnego decyzję o zastosowaniu środka może wydać także prokurator, a następnie zatwierdza ją sąd.
Jak długo obowiązuje zakaz zbliżania się?
Czas trwania zakazu zbliżania się zależy od okoliczności sprawy i może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat. W wyjątkowych przypadkach, gdy zagrożenie dla ofiary utrzymuje się dłużej, zakaz może być przedłużany. Jego złamanie stanowi poważne przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności.
Konsekwencje złamania zakazu zbliżania się
Osoba, która nie stosuje się do zakazu zbliżania się, naraża się na odpowiedzialność karną. Sąd może orzec karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności, zwłaszcza jeśli doszło do powtarzających się naruszeń. W przypadku recydywy stosowane są surowsze kary, w tym bezwzględne pozbawienie wolności.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
1. Czy zakaz zbliżania się można znieść przed terminem?
Tak, jeśli ustanie zagrożenie dla ofiary, sąd może uchylić zakaz na wniosek stron lub prokuratora. Konieczne jest jednak wykazanie, że nie istnieje już ryzyko dalszych naruszeń.
2. Czy zakaz zbliżania się dotyczy kontaktów online?
Tak, sąd może zakazać także kontaktowania się przez telefon, e-mail, media społecznościowe czy komunikatory internetowe. Złamanie zakazu w formie wirtualnej jest traktowane tak samo jak osobisty kontakt.
3. Czy złamanie zakazu zbliżania się zawsze oznacza więzienie?
Niekoniecznie. Sąd może orzec grzywnę lub karę ograniczenia wolności. Jednak w przypadku powtarzających się naruszeń najczęściej stosuje się karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia.
4. Czy zakaz zbliżania się można uzyskać bez sprawy karnej?
Tak, w postępowaniu cywilnym można uzyskać zakaz zbliżania się, zwłaszcza w sprawach dotyczących przemocy domowej. W takim przypadku sąd kieruje się przede wszystkim bezpieczeństwem osoby chronionej.
