Fałszywe oskarżenie to jedno z najpoważniejszych przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. Zgodnie z art. 234 kodeksu karnego, osoba, która przed organem ścigania lub orzekającym pomawia kogoś o czyny zabronione – mimo że wie, że nie zostały one popełnione – naraża się na odpowiedzialność karną. Sprawy te często pojawiają się w konfliktach osobistych, rodzinnych lub zawodowych. Dla osoby fałszywie oskarżonej skutki mogą być dramatyczne. Właściwa obrona i wsparcie adwokata są w takich sytuacjach kluczowe.
Art. 234 kodeksu karnego – treść przepisu
Zgodnie z art. 234 k.k.:
„Kto, przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawach o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne, fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie tych czynów zabronionych lub przewinienia dyscyplinarnego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”
Oznacza to, że oskarżenie musi mieć charakter świadomy i być złożone przed właściwym organem – np. policją, prokuratorem, sądem, komisją dyscyplinarną czy rzecznikiem dyscyplinarnym.
Fałszywe oskarżenie – kiedy można mówić o przestępstwie?
Do przestępstwa dochodzi, gdy:
- oskarżenie zostaje skierowane do uprawnionego organu,
- dotyczy konkretnej osoby,
- zarzut dotyczy przestępstwa, wykroczenia, przewinienia dyscyplinarnego lub ich odpowiedników skarbowych,
- oskarżający wie, że zarzuty są nieprawdziwe.
Nie ma znaczenia, czy postępowanie wobec pomówionego zostało wszczęte – samo złożenie fałszywego zawiadomienia może być przestępstwem.
Przykłady spraw z art. 234 k.k.
- Pomówienie byłego partnera o przemoc, mimo braku podstaw.
- Zgłoszenie rzekomej kradzieży przez sąsiada dla zemsty.
- Fałszywe oskarżenie pracodawcy o oszustwo skarbowe.
- Oskarżenie nauczyciela o molestowanie bez jakichkolwiek dowodów.
Takie działania mogą prowadzić nie tylko do odpowiedzialności karnej, ale też do procesów cywilnych o naruszenie dóbr osobistych.
Jak się bronić przed fałszywym oskarżeniem?
Osoba pomówiona powinna niezwłocznie:
- zabezpieczyć dowody,
- złożyć kontrzawiadomienie o fałszywym oskarżeniu,
- nie podejmować rozmów z oskarżającym bez udziału adwokata,
- niezwłocznie skontaktować się z obrońcą, który podejmie działania prawne.
Adwokat może też wnieść prywatny akt oskarżenia, jeśli fałszywe oskarżenie nie było kierowane do organu ścigania, lecz publicznie zniesławiało pomówionego (np. w mediach społecznościowych).
Co grozi za naruszenie art. 234 k.k.?
Przestępstwo zagrożone jest karą:
- pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Jest to tzw. przestępstwo formalne – nie trzeba udowadniać skutków (np. wszczęcia postępowania). Wystarczy udowodnić świadome i fałszywe oskarżenie.
Rola adwokata w sprawach o fałszywe oskarżenie
Adwokat ocenia, czy oskarżenie rzeczywiście spełnia przesłanki art. 234 k.k., oraz podejmuje odpowiednie kroki:
- opracowanie linii obrony dla osoby pomówionej,
- reprezentowanie w zawiadomieniu o przestępstwie z art. 234 k.k.,
- przygotowanie pisma procesowego do sądu lub prokuratury,
- zabezpieczenie dowodów (nagrania, SMS-y, e-maile).
W sprawach tego typu warto działać szybko – aby nie dopuścić do eskalacji skutków pomówienia.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
