12 grudnia 2024 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-300/23 dotyczący hiszpańskiego wskaźnika IRPH stosowanego w umowach kredytowych. Choć wyrok dotyczył hiszpańskiego rynku, jego interpretacja może mieć daleko idące konsekwencje również dla polskich kredytobiorców. Z perspektywy polskiego rynku kluczowe jest spojrzenie na kredyty złotowe oparte na wskaźniku WIBOR i ewentualne analogie, jakie można znaleźć w związku z wyrokiem TSUE. W tym artykule szczegółowo analizujemy wpływ wyroku na sytuację polskich kredytobiorców i zastanawiamy się, czy umowy oparte na WIBOR mogą być unieważniane.

Wyrok TSUE w sprawie C-300/23 – co oznacza?

Wyrok w sprawie C-300/23 dotyczył kwestii przejrzystości umów kredytowych i obowiązku informowania konsumentów o mechanizmach ustalania oprocentowania. TSUE jednoznacznie stwierdził, że banki, proponując umowy kredytowe, są zobowiązane do przedstawienia pełnych, jasnych i zrozumiałych informacji na temat zasad działania wskaźników referencyjnych, takich jak IRPH w Hiszpanii. Jeśli ten obowiązek nie został spełniony, klauzule odnoszące się do wskaźnika referencyjnego mogą zostać uznane za nieuczciwe. W konsekwencji sąd może uznać je za niewiążące dla konsumenta, co otwiera drogę do unieważnienia całej umowy kredytowej lub jej modyfikacji.

Co istotne, TSUE podkreślił, że przejrzystość zapisów umownych powinna umożliwiać konsumentowi pełne zrozumienie ryzyk związanych z danym wskaźnikiem referencyjnym, a także porównanie go z innymi dostępnymi produktami finansowymi.

Podobieństwa między IRPH a WIBOR

IRPH, czyli Indice de Referencia de Préstamos Hipotecarios, to hiszpański wskaźnik referencyjny stosowany przy ustalaniu oprocentowania kredytów hipotecznych. Jego konstrukcja opiera się na średniej stopie oprocentowania kredytów udzielanych przez hiszpańskie banki. W Polsce rolę wskaźnika referencyjnego pełni WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), który określa koszt pożyczek na rynku międzybankowym. Chociaż IRPH i WIBOR różnią się pod względem metodologii, oba wskaźniki są podstawą do ustalania oprocentowania kredytów i wpływają na wysokość rat.

Podobnie jak w przypadku IRPH, polscy kredytobiorcy mogą mieć wątpliwości co do przejrzystości zapisów umownych dotyczących WIBOR. Jeśli banki nie informowały w sposób jasny o zasadach działania WIBOR, o ryzykach z nim związanych oraz o jego wpływie na wysokość rat kredytu, istnieje ryzyko, że umowy mogą zostać uznane za nieuczciwe.

Czy kredyty złotowe oparte na WIBOR mogą być unieważnione?

W kontekście wyroku TSUE w sprawie C-300/23 polscy kredytobiorcy mogą zastanawiać się, czy podobne argumenty prawne można zastosować w odniesieniu do kredytów złotowych z WIBOR. Warto zauważyć, że polskie sądy już wcześniej badały przypadki kredytów frankowych, kwestionując przejrzystość klauzul dotyczących ryzyka walutowego. Teraz podobny proces może dotyczyć kredytów złotowych.

Jeśli sądy uznają, że klauzule odnoszące się do WIBOR w umowach kredytowych były nieuczciwe lub niejasne, możliwe będzie unieważnienie takich umów. Konsekwencje takiej decyzji dla kredytobiorców mogą być bardzo korzystne – w przypadku unieważnienia umowy kredytowej konsument może domagać się zwrotu nadpłaconych rat oraz uniknięcia dalszych kosztów związanych z kredytem.

Wpływ wyroku TSUE na przyszłe rozstrzygnięcia polskich sądów

Wyrok TSUE w sprawie C-300/23 stanowi wskazówkę dla polskich sądów, jak interpretować umowy kredytowe i analizować zgodność ich zapisów z przepisami dotyczącymi ochrony konsumentów. W szczególności polskie sądy będą musiały badać, czy umowy kredytowe zawierające WIBOR spełniają wymogi przejrzystości i uczciwości. Jeśli banki nie dopełniły obowiązku informacyjnego wobec konsumentów, sądy mogą uznać klauzule za niewiążące.

Rola adwokata w sprawach dotyczących kredytów złotowych

Polscy kredytobiorcy powinni rozważyć analizę swoich umów kredytowych pod kątem zgodności z przepisami dotyczącymi ochrony konsumentów. Warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który zbada umowę, wskaże ewentualne nieprawidłowości i pomoże w przygotowaniu strategii prawnej.

Adwokat może odegrać kluczową rolę w sporach z bankami. Profesjonalna pomoc prawna pozwala na skuteczne dochodzenie roszczeń oraz obronę praw konsumentów w sądzie. W przypadku kredytów złotowych oparte na WIBOR, adwokat może pomóc w zrozumieniu zapisów umownych, przygotowaniu pozwu oraz reprezentowaniu kredytobiorcy w negocjacjach lub przed sądem.

Czy kredyty złotowe będą nieważne?

Wyrok TSUE w sprawie C-300/23 wyznacza nowy kierunek dla interpretacji umów kredytowych na rynku europejskim, a jego wpływ może być odczuwalny także w Polsce. Kredytobiorcy posiadający kredyty złotowe z WIBOR powinni dokładnie przeanalizować swoje umowy i rozważyć podjęcie kroków prawnych, szczególnie jeśli podejrzewają nieuczciwość zapisów dotyczących wskaźnika referencyjnego. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże w dochodzeniu swoich praw i zapewni profesjonalne wsparcie w procesie sądowym.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych w związku z wysłaniem zapytania przez formularz kontaktowy. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do przetworzenia zapytania. Zostałem/am poinformowany/a, że przysługuje mi prawo dostępu do swoich danych, możliwość ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania.