Odpowiedzialność za hejt w szkole – co grozi uczniom i rodzicom?

Hejt w szkole to zjawisko, które coraz częściej dotyka dzieci i młodzież. Może przybierać formę wyzwisk, poniżania, zastraszania czy wykluczania z grupy. Coraz częściej przenosi się też do internetu – na komunikatory, portale społecznościowe i fora. Warto wiedzieć, że hejt nie pozostaje bez konsekwencji. Sprawcy, nawet jeśli są nieletni, mogą ponieść odpowiedzialność prawną, a w niektórych przypadkach odpowiedzialność ponoszą także ich rodzice.

Czym jest hejt i jakie ma formy?

Hejt to zachowania naruszające godność drugiej osoby – obraźliwe słowa, publiczne upokarzanie, rozpuszczanie plotek, ale też wykluczanie z grupy czy agresja w internecie (cyberprzemoc). W szkole może dotyczyć zarówno relacji rówieśniczych, jak i kontaktów między uczniami a nauczycielami.

Podstawa prawna odpowiedzialności

Hejt w szkole może prowadzić do odpowiedzialności na podstawie kilku aktów prawnych:

• Kodeks karny – przewiduje kary za zniesławienie (art. 212 kk), zniewagę (art. 216 kk), groźby karalne (art. 190 kk), uporczywe nękanie (art. 190a kk).
• Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich – reguluje odpowiedzialność dzieci i młodzieży poniżej 17 lat.
• Kodeks cywilny – pozwala ofierze domagać się zadośćuczynienia pieniężnego lub przeprosin.
• Prawo oświatowe – nakłada na szkołę obowiązek przeciwdziałania przemocy i reagowania na sygnały o hejcie.

Odpowiedzialność uczniów

Nieletni sprawca hejtu może odpowiadać przed sądem rodzinnym. Najczęstsze środki stosowane to:

• nadzór kuratora,
• obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego,
• uczestnictwo w zajęciach wychowawczych lub terapeutycznych,
• zakaz kontaktowania się z ofiarą,
• umieszczenie w ośrodku wychowawczym, a w poważnych przypadkach – w zakładzie poprawczym.

Jeżeli sprawca ukończył 17 lat, odpowiada jak dorosły, a sąd może wymierzyć mu karę grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności.

Odpowiedzialność rodziców

Rodzice nieletniego sprawcy hejtu nie odpowiadają karnie za jego czyny, ale mogą ponosić odpowiedzialność cywilną. Jeżeli hejt spowodował szkodę materialną lub naruszył dobra osobiste, ofiara (lub jej rodzice) mogą domagać się od rodziców sprawcy odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Obowiązki szkoły

Szkoła ma obowiązek reagować na każdy sygnał o przemocy i hejcie. Może:

• zwołać zespół wychowawczy,
• powiadomić rodziców sprawcy i ofiary,
• zgłosić sprawę do sądu rodzinnego lub policji,
• wprowadzić dodatkowe zajęcia wychowawcze lub mediacje.

Przykłady konsekwencji hejtu

• Zniewaga i wyzwiska – sprawa może trafić do sądu rodzinnego; sąd może nałożyć na nieletniego nadzór kuratora.
• Nękanie i zastraszanie – może być uznane za uporczywe nękanie (art. 190a kk).
• Hejt w internecie – publikowanie obraźliwych treści lub zdjęć ofiary może skutkować odpowiedzialnością karną lub cywilną.

FAQ

Czy ofiara hejtu może zgłosić sprawę na policję?

Tak – nawet jeśli sprawca jest nieletni, policja ma obowiązek przyjąć zawiadomienie i skierować sprawę do sądu rodzinnego.

Czy hejt w szkole zawsze oznacza sprawę w sądzie?

Nie zawsze – szkoła często podejmuje działania wychowawcze wewnętrznie, ale w poważniejszych przypadkach sprawa trafia do sądu rodzinnego.

Czy rodzice mogą odpowiadać finansowo za hejt dziecka?

Tak – jeżeli doszło do naruszenia dóbr osobistych lub powstania szkody, rodzice mogą być zobowiązani do zapłaty zadośćuczynienia.

Powiązane artykuły

• Odpowiedzialność karna nieletnich – jakie kary grożą młodzieży?
• Zatrzymanie nieletniego przez policję – prawa rodziców i dziecka
• Sprawy karne Katowice – obrona w procesie

Podsumowanie

Hejt w szkole nie jest „niewinnym żartem”. Może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych – zarówno dla nieletniego sprawcy, jak i dla jego rodziców. Szkoła ma obowiązek reagować, a ofiary mają prawo szukać ochrony w sądzie i u adwokata. Świadomość odpowiedzialności może być pierwszym krokiem do ograniczenia skali tego zjawiska.

tel. 32 307 01 77
[email protected]