W dobie powszechnego dostępu do smartfonów i aplikacji nagrywających rozmowy coraz więcej osób zastanawia się: czy mogę nagrywać rozmowy telefoniczne? Czy nagranie może być użyte w sądzie? Jakie przepisy regulują te kwestie? W niniejszym artykule omawiamy szczegółowo, kiedy nagrywanie rozmowy jest legalne, kto może to robić i jakie są konsekwencje prawne działań niezgodnych z przepisami.
Czy można legalnie nagrywać rozmowę, w której biorę udział?
Tak – jeśli jesteś uczestnikiem rozmowy, masz prawo ją nagrywać bez informowania drugiej strony. Nie musisz pytać o zgodę ani jej uzyskiwać.
Podstawą prawną jest brak zakazu wprost – ani Kodeks karny, ani Kodeks cywilny nie zabraniają nagrywania rozmowy, w której uczestniczymy. Taka czynność nie narusza tajemnicy komunikowania się (art. 267 §3 k.k.), bo nie jesteś osobą trzecią.
✅ Legalne:
- nagrywanie rozmowy z pracodawcą lub pracownikiem (jeśli sam ją prowadzisz),
- nagrywanie rozmowy telefonicznej z klientem, urzędnikiem, kontrahentem,
- nagrywanie rozmów rodzinnych, jeśli jesteś stroną rozmowy.
Takie nagranie może być również dowodem w sprawie cywilnej, rodzinnej czy karnej.
Czy trzeba informować o nagrywaniu?
Prawo nie nakłada obowiązku informowania o nagrywaniu, o ile jesteś uczestnikiem rozmowy. Oczywiście w niektórych relacjach – np. zawodowych – zaniechanie poinformowania może być ocenione jako nieetyczne lub wywołać konsekwencje służbowe, ale nie stanowi naruszenia prawa karnego.
❌ Nielegalne:
Podsłuchiwanie rozmowy innych osób, w której nie uczestniczysz, to przestępstwo – o czym poniżej.
Podsłuchiwanie cudzych rozmów – kiedy jest przestępstwem?
Zupełnie inną sytuacją jest nagrywanie lub podsłuchiwanie rozmów, w których nie bierzesz udziału. Taka czynność może być przestępstwem z art. 267 §1–3 kodeksu karnego.
Przykłady:
- nagrywanie kogoś za pomocą dyktafonu zostawionego w pomieszczeniu,
- zdalne przechwytywanie połączeń telefonicznych,
- nagrywanie rozmowy w aucie, gdy sam w niej nie uczestniczysz.
Kara: grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do 2 lat.
Nagranie jako dowód w sądzie – czy można je wykorzystać?
W polskim prawie cywilnym (art. 308 i 309 k.p.c.) dopuszczalne są wszelkie nośniki informacji – także nagrania. Nawet jeśli rozmowa była nagrana bez zgody drugiej strony, ale nie została uzyskana w sposób przestępczy, sąd może dopuścić ją jako dowód.
W sprawach:
- cywilnych – np. spory o zapłatę, mobbing, zniesławienie,
- rodzinnych – np. ustalenie kontaktów, alimenty, przemoc psychiczna,
- karnych – pod warunkiem legalności nagrania,
nagranie często stanowi kluczowy dowód.
Uwaga: Jeśli nagranie zostało uzyskane w sposób nielegalny (np. podsłuch rozmowy, której się nie było uczestnikiem), sąd może je uznać za tzw. dowód z „owocu zatrutego drzewa” i je pominąć.
Nagrywanie przez pracodawcę lub pracownika – co mówią przepisy?
W relacjach pracowniczych temat nagrywania rozmów jest szczególnie wrażliwy.
🔹 Pracownik nagrywający pracodawcę:
Jeśli sam uczestniczy w rozmowie – nagrywanie jest legalne. Sąd Najwyższy (III PK 96/13) orzekł, że takie działanie nie musi być równoznaczne z ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych.
🔹 Pracodawca nagrywający pracownika:
Jeśli odbywa się to systemowo – np. w call center – pracodawca musi:
- poinformować o monitoringu rozmów,
- mieć podstawę w regulaminie pracy lub umowie,
- zachować zgodność z przepisami RODO.
Brak informacji o monitoringu może naruszać prawo do prywatności i prowadzić do odpowiedzialności cywilnej.
Nagrywanie rozmów dziecka – czy rodzic może to robić?
Często pojawiają się pytania o nagrywanie rozmów dzieci – np. w kontekście spraw o kontakty, przemoc czy alienację rodzicielską.
Co do zasady:
- rodzic może nagrać rozmowę dziecka, jeśli działa w interesie dziecka,
- takie nagrania bywają dopuszczane przez sądy w sprawach rodzinnych,
- nagrywanie rozmów dziecka z drugim rodzicem bez jego wiedzy budzi wątpliwości – i może zostać uznane za naruszenie dóbr osobistych.
Zalecane: skonsultować użycie takiego materiału z prawnikiem przed jego ujawnieniem.
Nagrywanie w miejscu publicznym – czy wolno filmować lub nagrywać innych?
W przestrzeni publicznej (ulica, sklep, autobus) możesz rejestrować dźwięk lub obraz, ale pod pewnymi warunkami:
- nagranie nie może naruszać prawa do wizerunku (art. 81 pr.aut.),
- nie możesz publikować nagrania osób fizycznych bez ich zgody (chyba że są one „elementem tła”),
- nagrywanie funkcjonariuszy publicznych (np. policji) jest dopuszczalne, o ile nie utrudnia wykonywania czynności.
Uwaga: publikacja nagrania bez zgody może prowadzić do roszczeń o naruszenie dóbr osobistych (art. 23 i 24 k.c.).
Co grozi za nielegalne nagrywanie rozmów?
Zgodnie z art. 267 §1–3 kodeksu karnego, za bezprawne uzyskiwanie informacji (np. podsłuch, zainstalowanie urządzeń rejestrujących) grozi:
- grzywna,
- kara ograniczenia wolności,
- kara pozbawienia wolności do lat 2.
W przypadku utrwalenia rozmowy wbrew woli rozmówców (np. ukryty dyktafon), sąd może zakazać wykorzystania nagrania oraz zasądzić zadośćuczynienie za naruszenie prywatności.
Podsumowanie
✔️ Nagrywanie rozmów telefonicznych, w których bierzesz udział, jest co do zasady legalne i może być wykorzystane jako dowód.
❌ Nielegalne jest nagrywanie rozmów osób trzecich – bez ich wiedzy i udziału z Twojej strony.
⚖️ Nagrania mogą mieć znaczenie w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych – ale trzeba uważać na ich źródło i sposób pozyskania.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie wykorzystania nagrania w sądzie lub obrony przed zarzutem podsłuchu?
Skontaktuj się z kancelarią – oferujemy kompleksową analizę nagrań pod kątem ich legalności oraz przydatności procesowej.
Dowiedz się więcej: Adwokat Katowice – sprawy karne i cywilne
tel. 32 307 01 77
[email protected]
