Art. 286 § 1 Kodeksu karnego penalizuje oszustwo rozumiane jako doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu albo niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Poniżej zebrano kluczowe informacje o znamionach czynu, karze oraz typowych liniach obrony w 2025 r.
Czym jest oszustwo z art. 286 kk?
Do popełnienia przestępstwa dochodzi, gdy sprawca, działając w zamiarze osiągnięcia korzyści majątkowej, powoduje, że pokrzywdzony rozporządza swoim mieniem niekorzystnie (np. przelewa pieniądze, podpisuje niekorzystną umowę), ponieważ został wprowadzony w błąd lub jego błąd został wyzyskany.
Znamiona i elementy czynu (co musi udowodnić prokurator)
- Zamiar bezpośredni osiągnięcia korzyści majątkowej (celowość działania),
- Działanie na błędzie – wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu lub niezdolności,
- Skutek – niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego,
- Związek przyczynowy między błędem a rozporządzeniem mieniem.
W sprawie kluczowe są dowody na intencję (wiadomości, nagrania, ogłoszenia, wzorce działania), a także dokumenty finansowe potwierdzające przelewy, salda i przepływy środków.
Jaka kara grozi w 2025 roku?
Za czyn z art. 286 § 1 kk grozi co do zasady kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W wypadkach mniejszej wagi możliwa jest łagodniejsza reakcja (grzywna, ograniczenie wolności). W przypadku szkód znacznej wartości lub działania w sposób ciągły może dojść do kwalifikacji surowszej (np. w zw. z art. 294 kk, 12 § 1 kk).
Najczęstsze scenariusze (praktyka)
- Oszustwa „invest-scam” (krypto, pseudo-brokerzy, fałszywe aplikacje),
- Wyłudzenia na marketplace’ach (OLX/Vinted – „link do płatności kurierem”),
- Przestępstwa „na pracownika banku” (rzekome zabezpieczenie konta, AnyDesk),
- Oszustwa przy umowach B2B (zaliczki, fikcyjne faktury, „znikający” kontrahent),
- Wyłudzenia leasingowe i kredytowe (fałszywe dokumenty, „słupy”).
Linie obrony w sprawach o oszustwo
- Brak zamiaru oszustwa (spór cywilny/handlowy, niewypał umowy, niedbalstwo – ale nie celowe wprowadzenie w błąd),
- Brak związku przyczynowego między informacją a rozporządzeniem mieniem,
- Wątpliwości co do tożsamości sprawcy (logi, IP, analiza urządzeń),
- Naprawienie szkody i ugoda (może istotnie obniżyć wymiar kary lub umożliwić warunkowe umorzenie),
- Właściwa kwalifikacja (np. czyn mniejszej wagi, ciągłość lub udział w grupie – inna kwalifikacja).
Skutki cywilne i odzyskanie pieniędzy
Niezależnie od postępowania karnego, pokrzywdzony może dochodzić roszczeń cywilnych (odszkodowanie, bezpodstawne wzbogacenie), a także wnioskować o zabezpieczenie majątku sprawcy. W sprawach „bankowych” i internetowych liczy się szybkie zgłoszenie w banku, zastrzeżenia i ścieżka reklamacyjna.
FAQ – najczęstsze pytania
Poniżej skrót. Pełne odpowiedzi są zaszyte w danych strukturalnych (FAQ schema) w tym samym bloku.
Kontakt do kancelarii
Kancelaria prowadzi obronę i reprezentację pokrzywdzonych w sprawach o oszustwo (art. 286 kk) – od etapu zawiadomienia, przez postępowanie przygotowawcze, po proces i dochodzenie roszczeń cywilnych.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
