Pomówienie i zniesławienie to przestępstwa z pogranicza prawa karnego i prywatnego. Choć często używa się tych pojęć zamiennie, w świetle Kodeksu karnego oznaczają dwa różne czyny – oba karalne, ale o odmiennym charakterze. Artykuły 212 i 216 kk stanowią podstawę oskarżeń w sprawach o obraźliwe wypowiedzi, komentarze w internecie czy fałszywe oskarżenia.

Art. 212 kk – pomówienie

Pomówienie polega na oskarżeniu innej osoby o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej albo narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu, działalności lub funkcji.

Przykład: ktoś zarzuca komuś publicznie, że kradł, oszukiwał klientów lub stosował przemoc – bez dowodów i w celu zdyskredytowania.

Można popełnić to przestępstwo ustnie, pisemnie, w mediach, w internecie lub nawet przez SMS.

Kara za pomówienie z art. 212 kk:

  • grzywna, ograniczenie wolności,
  • do 1 roku pozbawienia wolności,
  • jeśli czyn popełniono w mediach – do 2 lat pozbawienia wolności.

Art. 216 kk – zniewaga

Zniewaga to obrażenie godności osobistej – przez wyzwiska, słowa wulgarne, kpiny, gesty. Nie chodzi o oskarżenie o konkretne zachowanie (jak w pomówieniu), ale o bezpośrednie obrażenie lub upokorzenie.

Przykład: ktoś w miejscu publicznym nazywa kogoś „śmieciem”, „dziwką”, „debilem”, bez żadnych kontekstów faktycznych.

Kara za zniewagę z art. 216 kk:

  • grzywna, ograniczenie wolności,
  • do 1 roku pozbawienia wolności,
  • jeśli zniewaga była publiczna lub w mediach – sąd może orzec wyższe zadośćuczynienie.

Różnice między pomówieniem a zniewagą

Cecha Pomówienie (art. 212 kk) Zniewaga (art. 216 kk)
Przedmiot czynu Zarzut faktu lub cechy Obraźliwe słowa, gesty
Cel Podważenie reputacji Upokorzenie lub obrażenie
Forma Racjonalna wypowiedź Emocjonalna wypowiedź
Skutek Poniesienie zaufania publicznego Subiektywna obraza

Czy za pomówienie można iść do więzienia?

Teoretycznie tak – ale w praktyce kary pozbawienia wolności stosuje się bardzo rzadko. Najczęściej sądy orzekają:

  • grzywny,
  • zadośćuczynienie pieniężne,
  • nakaz przeprosin,
  • publikację wyroku.

W poważniejszych przypadkach – np. pomówienia w mediach, wielokrotne zniesławianie lub połączone z groźbami – sąd może orzec karę w zawieszeniu lub nawet bezwzględne pozbawienie wolności.

Jak wygląda postępowanie?

Sprawy o pomówienie i zniewagę prowadzone są z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że to pokrzywdzony wnosi prywatny akt oskarżenia i samodzielnie popiera go przed sądem. Można też działać przez adwokata.

W przypadku cięższych spraw (np. dotyczących urzędników, dziennikarzy lub polityków), prokuratura może wszcząć śledztwo z urzędu.

Jak się bronić w sprawie o pomówienie lub zniewagę?

Skuteczna linia obrony może obejmować:

  • wykazanie, że wypowiedź była prawdą lub opinią, a nie faktami,
  • brak zamiaru zniesławienia (np. cytat, ironia, reakcja w emocjach),
  • brak publiczności lub brak identyfikacji osoby,
  • wzajemność – konflikt, w którym obie strony obrażały się nawzajem.

Podsumowanie

Pomówienie i zniesławienie to poważne przestępstwa, które mogą skutkować procesem karnym, wysoką grzywną, przeprosinami i wpisem do KRK. Choć w większości przypadków sąd orzeka kary łagodne, sam proces może być uciążliwy – zwłaszcza gdy toczy się w obecności mediów lub w miejscu pracy.

Masz sprawę o pomówienie lub zniesławienie? Skontaktuj się z kancelarią – pomożemy Ci zbudować linię obrony lub przygotujemy prywatny akt oskarżenia.

Zobacz też:

Powiązane wpisy