Decyzja o rozwodzie to jedno z najpoważniejszych wydarzeń w życiu. W polskim prawie możliwe są trzy warianty zakończenia małżeństwa: rozwód z orzeczeniem o winie jednego z małżonków, rozwód z winy obojga małżonków oraz rozwód bez orzekania o winie. W ostatnich latach coraz więcej osób decyduje się na ten trzeci wariant. Rozwód bez winy uchodzi za szybszy i mniej konfliktowy – ale czy rzeczywiście jest zawsze korzystniejszy? W poniższym artykule wyjaśniamy, kiedy warto rozważyć tę formę rozwodu i jakie mogą być jej skutki prawne i majątkowe.
Na czym polega rozwód bez orzekania o winie?
Rozwód bez orzekania o winie polega na tym, że sąd – na zgodny wniosek obojga małżonków – nie rozstrzyga, który z nich ponosi odpowiedzialność za rozkład pożycia. Oznacza to, że rozwód zostaje orzeczony bez wskazywania strony winnej rozpadu związku. Taki tryb jest przewidziany w art. 57 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i możliwy tylko wtedy, gdy obie strony zgodnie tego żądają. Sąd nie analizuje wtedy powodów rozpadu małżeństwa, co znacząco upraszcza i przyspiesza procedurę.
Kiedy warto zdecydować się na rozwód bez winy?
Rozwód bez orzekania o winie może być dobrym rozwiązaniem w kilku sytuacjach:
- gdy strony chcą szybko i bezkonfliktowo zakończyć małżeństwo,
- gdy rozpad związku nastąpił z przyczyn niezależnych od jednej strony (np. różnice charakterów, stopniowe oddalenie się),
- gdy strony chcą zaoszczędzić czas i koszty związane z długim postępowaniem dowodowym,
- gdy strony mają wspólne dzieci i chcą uniknąć eskalacji konfliktu, który mógłby wpłynąć na relacje rodzinne,
- gdy żadna ze stron nie chce prowadzić postępowania z udziałem świadków, dokumentów, analiz psychologicznych lub dowodów z nagrań czy SMS-ów.
W wielu przypadkach rozwód bez winy kończy się już po jednej rozprawie, co sprawia, że jest to najprostszy i najszybszy sposób formalnego zakończenia małżeństwa.
Jak przebiega postępowanie w sprawie rozwodu bez orzekania o winie?
Postępowanie rozwodowe w tym trybie rozpoczyna się od złożenia pozwu do sądu okręgowego. Pozew może złożyć jeden z małżonków, a drugi w odpowiedzi na pozew może wyrazić zgodę na rozwód bez orzekania o winie. Możliwe jest także złożenie przez oboje małżonków oświadczenia o zgodzie na rozwód bez winy już podczas rozprawy.
Sąd bada jedynie, czy ustały trzy podstawowe więzi między małżonkami:
- więź emocjonalna,
- więź fizyczna (intymna),
- więź gospodarcza (prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego).
Jeśli sąd stwierdzi, że rozkład pożycia jest trwały i zupełny, a rozwód nie narusza dobra wspólnych małoletnich dzieci, może orzec rozwód już na pierwszej rozprawie. Nie jest wówczas konieczne prowadzenie długiego postępowania dowodowego.
Jakie są konsekwencje braku orzeczenia o winie?
Choć brak orzeczenia o winie ma wiele zalet proceduralnych, wiąże się także z określonymi skutkami prawnymi, szczególnie w zakresie alimentów i możliwości uzyskania odszkodowania.
Alimenty po rozwodzie bez winy
Małżonek, wobec którego nie orzeczono winy i który znajduje się w niedostatku, może żądać alimentów od drugiego małżonka – na zasadach ogólnych. Nie ma jednak możliwości żądania alimentów wyłącznie z tytułu pogorszenia sytuacji materialnej po rozwodzie (jak to możliwe przy rozwodzie z winy jednej ze stron). Alimenty w tym trybie należą się tylko wówczas, gdy osoba występująca z żądaniem nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
Brak prawa do odszkodowania lub zwrotu kosztów
W przypadku rozwodu bez winy nie ma podstaw do żądania odszkodowania za krzywdę lub szkody wynikające z rozkładu pożycia. Jeżeli jedna ze stron dopuściła się zdrady, przemocy lub rażąco niewłaściwego zachowania, które doprowadziło do rozpadu małżeństwa – warto rozważyć rozwód z orzeczeniem o winie, by nie utracić możliwości dochodzenia roszczeń.
Trudniejsza renegocjacja sytuacji po rozwodzie
W razie zmiany sytuacji życiowej po rozwodzie bez winy – np. utraty pracy, choroby – osoba niewinna nie może powoływać się na okoliczność, że została poszkodowana przez działania małżonka. W praktyce, rozwód z orzeczeniem o winie daje więcej narzędzi ochrony interesów strony poszkodowanej.
Ile kosztuje rozwód bez orzekania o winie?
Opłata sądowa za pozew rozwodowy wynosi 600 zł. W przypadku rozwodu bez winy, gdzie strony nie wnioskują o podział majątku, ustanowienie kontaktów z dzieckiem czy alimenty – postępowanie kończy się szybciej, co znacząco ogranicza koszty związane z wynagrodzeniem adwokata. W 2025 roku wynagrodzenie kancelarii adwokackiej za prowadzenie takiej sprawy wynosi zwykle od 2000 do 6000 zł – zależnie od stopnia skomplikowania i liczby rozpraw.
Kiedy lepiej zdecydować się na rozwód z orzeczeniem o winie?
Rozwód z orzeczeniem o winie może być bardziej korzystny w sytuacjach, gdy:
- druga strona dopuściła się zdrady, przemocy, alkoholizmu,
- doszło do celowego porzucenia rodziny lub opuszczenia wspólnego domu,
- małżonek działał na szkodę dzieci lub majątku wspólnego,
- strona niewinna chce mieć prawo do alimentów niezależnie od niedostatku.
W takich przypadkach brak orzeczenia o winie może skutkować ograniczeniem praw majątkowych i utratą możliwości dochodzenia alimentów w przyszłości. Dlatego decyzję o rodzaju rozwodu warto każdorazowo konsultować z adwokatem, który oceni sytuację i zaproponuje optymalne rozwiązanie.
Jak może pomóc adwokat w sprawie o rozwód bez orzekania o winie?
Adwokat z Katowic specjalizujący się w prawie rodzinnym może:
- pomóc w przygotowaniu pozwu i zgromadzeniu dokumentów,
- skonsultować możliwe warianty rozwiązania małżeństwa,
- zaproponować strategię procesową i przedstawić realne skutki wyboru rozwodu bez winy,
- uczestniczyć w rozprawie jako pełnomocnik, dbając o szybki przebieg postępowania,
- w razie potrzeby – reprezentować klienta także w sprawach pobocznych (alimenty, kontakty z dziećmi, podział majątku).
Doświadczony adwokat to nie tylko doradca formalny, ale także mediator i strażnik interesów klienta w sytuacji dużego stresu i emocji. Skorzystanie z usług kancelarii minimalizuje ryzyko błędów procesowych i przyspiesza zakończenie postępowania.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
