Kiedy można ustalić lub zaprzeczyć ojcostwo?
Ojcostwo może być ustalane lub kwestionowane w różnych sytuacjach życiowych. W polskim prawie dominuje zasada domniemania ojcostwa, zgodnie z którą mąż matki jest uznawany za ojca dziecka. Jeśli dziecko urodziło się poza małżeństwem, ojcostwo może zostać ustalone poprzez uznanie dziecka lub drogą sądową.
Zaprzeczenie ojcostwa jest możliwe, gdy zachodzą uzasadnione wątpliwości co do rzeczywistego pokrewieństwa między domniemanym ojcem a dzieckiem. Może to nastąpić zarówno z inicjatywy ojca, matki, jak i dziecka po osiągnięciu pełnoletności.
Jak wygląda postępowanie w sprawie ustalenia ojcostwa?
Ustalenie ojcostwa może nastąpić na dwa sposoby:
1. Uznanie ojcostwa
Uznanie ojcostwa jest dobrowolnym aktem, w którym mężczyzna deklaruje, że jest ojcem dziecka. Może to nastąpić:
- w urzędzie stanu cywilnego,
- przed sądem,
- przed konsulem (jeśli rodzic przebywa za granicą).
Aby uznanie było skuteczne, matka dziecka musi wyrazić na nie zgodę. W przypadku dzieci poczętych, ale jeszcze nienarodzonych, uznanie może nastąpić tylko wtedy, gdy istnieje pewność co do macierzyństwa.
2. Sądowe ustalenie ojcostwa
Jeżeli ojciec nie chce dobrowolnie uznać dziecka, matka lub dziecko mogą wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie ojcostwa. Proces ten obejmuje:
- złożenie pozwu do sądu rejonowego,
- przeprowadzenie badań DNA,
- przesłuchanie świadków i analizę dokumentacji.
W razie potwierdzenia ojcostwa sąd może nałożyć na ojca obowiązek alimentacyjny oraz umożliwić mu kontakty z dzieckiem.
Jak przebiega postępowanie o zaprzeczenie ojcostwa?
Zaprzeczenie ojcostwa jest możliwe, gdy mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka. Wniosek mogą złożyć:
- mąż matki – w terminie 6 miesięcy od dnia, gdy dowiedział się o narodzinach dziecka,
- matka – w terminie 6 miesięcy od urodzenia dziecka,
- dziecko – po osiągnięciu pełnoletności, w terminie 3 lat,
- prokurator – w wyjątkowych przypadkach.
W trakcie postępowania sądowego kluczowe znaczenie mają badania genetyczne, które w większości przypadków są decydujące dla sprawy.
Jakie są skutki prawne ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa?
Ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa wiąże się z istotnymi konsekwencjami prawnymi:
- Obowiązek alimentacyjny – ojciec ustalony przez sąd zobowiązany jest do finansowego utrzymania dziecka.
- Prawa rodzicielskie – ojciec może uzyskać prawo do kontaktów z dzieckiem i podejmowania decyzji dotyczących jego wychowania.
- Dziedziczenie – dziecko po ustaleniu ojcostwa nabywa prawa do spadku po ojcu.
- Unieważnienie aktów stanu cywilnego – w razie zaprzeczenia ojcostwa następuje korekta w aktach urodzenia dziecka.
Jak może pomóc adwokat?
Sprawy o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa wymagają wiedzy prawnej oraz zgromadzenia odpowiednich dowodów. Adwokat może pomóc w:
- przygotowaniu pozwu i dokumentacji,
- reprezentowaniu klienta w sądzie,
- zorganizowaniu badań DNA,
- ochronie interesów dziecka i rodzica.
Profesjonalna pomoc prawna pozwala skutecznie przeprowadzić proces oraz zabezpieczyć prawa wszystkich stron postępowania.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
