Warunkowe umorzenie postępowania to jedno z najłagodniejszych zakończeń sprawy karnej. Nie jest to uniewinnienie, ale też nie oznacza skazania. Dla wielu osób oskarżonych – zwłaszcza po raz pierwszy – jest to rozwiązanie pozwalające uniknąć kary i wpisu do Krajowego Rejestru Karnego. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest warunkowe umorzenie postępowania, jakie są warunki jego zastosowania i jakie ma skutki prawne.
Co to jest warunkowe umorzenie postępowania?
Zgodnie z art. 66 §1 Kodeksu karnego, sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeśli:
- wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
- okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
- sprawca nie był karany za przestępstwo umyślne,
- jego dotychczasowe zachowanie i warunki osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie on przestrzegał porządku prawnego.
Oznacza to, że sąd uznaje winę sprawcy, ale odstępuje od wymierzenia kary. Sprawca zostaje objęty okresem próby (najczęściej od roku do 3 lat), podczas którego ma obowiązek stosować się do nałożonych środków.
Warunki zastosowania – przesłanki z ustawy
Sąd może zastosować warunkowe umorzenie tylko wtedy, gdy:
- zagrożenie karą za dany czyn nie przekracza 5 lat pozbawienia wolności,
- sprawca nie był wcześniej skazany za przestępstwo umyślne,
- czyn nie miał znacznej społecznej szkodliwości (np. drobna kradzież, znieważenie, zniszczenie mienia, bójka),
- nie ma wątpliwości co do winy i okoliczności zdarzenia,
- sprawca daje gwarancję poprawy.
Uwaga: warunkowe umorzenie nie może być zastosowane np. przy brutalnym pobiciu, gwałcie, przestępstwach narkotykowych na dużą skalę, rozbojach itp.
Jakie obowiązki może nałożyć sąd?
Warunkowe umorzenie wiąże się z okresem próby, w którym sąd może nałożyć na oskarżonego różne obowiązki, np.:
- naprawienie szkody,
- świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym,
- przeprosiny pokrzywdzonego,
- dozór kuratora,
- powstrzymanie się od nadużywania alkoholu,
- zakaz kontaktu z pokrzywdzonym.
Jeśli sprawca nie naruszy warunków próby – po jej upływie uznaje się go za niekaranego.
Przykłady z praktyki – kiedy sądy umarzają warunkowo?
- kradzież sklepowej elektroniki o wartości 1000 zł – sprawca przyznał się, zwrócił towar, niekarany.
- zniszczenie mienia (np. wybicie szyby po kłótni) – sprawca młody, trzeźwy, naprawił szkodę.
- znieważenie policjanta w czasie interwencji – incydent jednorazowy, oskarżony przeprosił, zapłacił grzywnę na cel społeczny.
- groźby karalne wobec byłej partnerki – były emocje, ale sprawca dotąd niekarany, podjął terapię, przeprosił.
Jak wygląda procedura?
- Prokurator kieruje akt oskarżenia do sądu,
- Obrońca może zawnioskować o warunkowe umorzenie już w odpowiedzi na akt oskarżenia,
- Sąd rozpoznaje wniosek na rozprawie,
- W razie zgody sądu – postępowanie zostaje umorzone, sprawca trafia „na próbę”.
W niektórych przypadkach sąd może sam z urzędu zaproponować warunkowe umorzenie, jeśli widzi, że spełnione są wszystkie przesłanki.
Czy warto zgodzić się na warunkowe umorzenie?
Tak – jeśli wina jest oczywista, a sprawca nie ma szans na uniewinnienie. Warunkowe umorzenie:
- nie powoduje wpisu do Krajowego Rejestru Karnego,
- nie niesie za sobą kary (np. więzienia czy grzywny),
- daje drugą szansę bez stygmatyzacji jako „osoba karana”.
Wadą może być natomiast fakt, że oskarżony nie może się od tego wyroku odwołać (bo nie zapadł wyrok skazujący), a przez 6 miesięcy nie można wznowić postępowania.
Podsumowanie
Warunkowe umorzenie to bardzo korzystna forma zakończenia sprawy karnej – zwłaszcza dla osób, które popełniły czyn po raz pierwszy, w okolicznościach budzących emocje, z niską szkodliwością społeczną. Daje możliwość zamknięcia sprawy bez wyroku i bez konsekwencji karnych w przyszłości.
Jeśli jesteś oskarżony i chcesz sprawdzić, czy możesz ubiegać się o warunkowe umorzenie – skontaktuj się z naszą kancelarią w Katowicach. Prowadzimy skuteczne negocjacje z prokuraturą i bronimy klientów w sprawach karnych w całej Polsce.
Jeśli grozi Ci postępowanie karne, ale spełniasz warunki z art. 66 Kodeksu karnego – warto rozważyć wniosek o warunkowe umorzenie. Dobrze przygotowana obrona może uchronić Cię przed wyrokiem i wpisem do KRK. Skorzystaj z pomocy adwokata od spraw karnych w Katowicach, który skutecznie poprowadzi negocjacje z prokuratorem i przygotuje wniosek do sądu.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
