Związki nieformalne, mimo że powszechne, wciąż są słabo chronione przez polskie prawo. Konkubinat nie daje partnerom żadnych ustawowych praw do spadku czy majątku. W praktyce oznacza to, że po śmierci jednej osoby, druga może zostać z niczym – bez prawa do mieszkania, oszczędności czy wspólnego dorobku. Sprawdź, jak skutecznie zabezpieczyć konkubenta na wypadek śmierci.
Dlaczego warto się zabezpieczyć?
W przypadku braku formalnych działań:
- konkubent nie dziedziczy majątku partnera,
- może zostać zmuszony do opuszczenia wspólnego mieszkania,
- nie ma prawa do świadczeń po zmarłym (np. renty rodzinnej),
- obciążony jest wysokim podatkiem od ewentualnych spadków lub darowizn.
Testament – podstawowa forma zabezpieczenia
Najprostszym sposobem na przekazanie majątku partnerowi jest sporządzenie testamentu. Może on obejmować cały majątek lub tylko jego część.
Warto wiedzieć, że:
- testament można napisać własnoręcznie, ale lepiej sporządzić go notarialnie,
- w testamencie można zawrzeć także zapis windykacyjny (np. do konkretnego mieszkania),
- testament można zmienić lub odwołać w każdej chwili.
Zapis windykacyjny – pewniejsze przekazanie majątku
Zapis windykacyjny pozwala na przekazanie konkretnych przedmiotów (np. samochodu, nieruchomości) określonej osobie. W przeciwieństwie do zwykłego zapisu, staje się on skuteczny z chwilą śmierci spadkodawcy – bez konieczności podziału całego spadku.
Ważne: zapis windykacyjny można ustanowić wyłącznie w testamencie notarialnym.
Darowizna za życia – alternatywa dla testamentu
Innym sposobem zabezpieczenia partnera jest przekazanie majątku jeszcze za życia w formie darowizny. Może to dotyczyć:
- udziału w mieszkaniu lub domu,
- środków pieniężnych,
- wartościowych przedmiotów (np. dzieła sztuki, auta).
Darowizna wiąże się z podatkiem – konkubenci należą do III grupy podatkowej, chyba że darowizna została dokonana odpowiednio wcześnie i zgłoszona do US (w określonych przypadkach możliwe jest obniżenie podatku).
Umowa dożywocia – gwarancja zamieszkania
Jeśli chcesz, aby Twój partner mógł do końca życia mieszkać w określonej nieruchomości – warto zawrzeć z nim umowę dożywocia. To bezpieczna forma przekazania majątku w zamian za opiekę, która:
- gwarantuje prawo do zamieszkania i utrzymania,
- jest trudniejsza do podważenia niż darowizna,
- może być zawarta tylko w formie aktu notarialnego.
Polisa na życie – środki poza spadkiem
Bardzo skuteczną i elastyczną formą zabezpieczenia jest ubezpieczenie na życie. Wystarczy wskazać konkubenta jako osobę uposażoną – środki wypłacane z polisy nie wchodzą w skład spadku i nie podlegają podatek od spadków i darowizn.
To szczególnie dobre rozwiązanie, gdy zależy Ci na szybkim dostępie do gotówki dla partnera.
Wspólne konto lub pełnomocnictwa – proste, ale ryzykowne
Niektórzy decydują się na założenie wspólnego konta bankowego lub udzielenie pełnomocnictwa. Warto pamiętać, że:
- po śmierci właściciela konta bank może zablokować dostęp,
- pełnomocnictwo wygasa z chwilą śmierci,
- te rozwiązania mogą nie wystarczyć bez dodatkowych zabezpieczeń.
Jakie dokumenty warto przygotować?
Aby skutecznie zabezpieczyć partnera, zadbaj o:
- testament (najlepiej notarialny),
- umowę darowizny lub dożywocia,
- polisę na życie z wpisanym partnerem,
- współwłasność nieruchomości lub zapis windykacyjny,
- sporządzoną listę majątku – ułatwi rozliczenia spadkowe.
Podsumowanie – jak zabezpieczyć konkubenta?
W polskim prawie konkubinat nie zapewnia ochrony w razie śmierci partnera. Dlatego jedynym skutecznym sposobem na zabezpieczenie bliskiej osoby jest działanie z wyprzedzeniem: sporządzenie testamentu, darowizny, umowy dożywocia lub wskazanie w polisie. Zadbaj o to zawczasu, by uniknąć dramatów i sporów po śmierci.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
