W dobie powszechnego dostępu do smartfonów i urządzeń rejestrujących dźwięk oraz obraz, coraz częściej pojawia się pytanie: czy można nagrywać drugą osobę bez jej wiedzy i zgody? Problem dotyczy zarówno życia prywatnego (np. w rodzinie), jak i zawodowego (np. w pracy). Polskie prawo karne przewiduje w tej kwestii określone regulacje, a granica pomiędzy legalnym dokumentowaniem zdarzeń a naruszeniem prawa jest cienka i nie zawsze oczywista.
Czy nagrywanie bez zgody jest legalne według Kodeksu karnego?
Polskie prawo karne nie zawiera przepisu, który wprost zakazywałby nagrywania rozmów bez zgody rozmówcy. Jednak w art. 267 §3 Kodeksu karnego przewidziano karę za tzw. podsłuch, czyli nielegalne uzyskiwanie informacji przy użyciu urządzeń rejestrujących:
„Kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem rejestrującym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”
Kluczowe jest więc ustalenie, czy osoba nagrywająca:
- jest uczestnikiem rozmowy – wówczas nie ma mowy o „podsłuchu” w rozumieniu art. 267 k.k.,
- czy działa z zewnątrz – np. nagrywa cudze rozmowy ukrytą kamerą lub mikrofonem – co może być przestępstwem.
Uczestnik rozmowy może więc ją legalnie nagrywać, nawet bez wiedzy i zgody drugiej strony. Jednak dalsze wykorzystanie takiego nagrania podlega już innym ograniczeniom prawnym.
Jakie są skutki karne nielegalnego użycia nagrania?
Nawet jeśli nagranie zostało dokonane legalnie, nie oznacza to, że można je dowolnie rozpowszechniać. W grę wchodzi bowiem ochrona dóbr osobistych, prywatności i tajemnicy komunikowania się. Możliwe konsekwencje karne lub cywilne mogą wynikać m.in. z:
- art. 107 Kodeksu wykroczeń – uporczywe nękanie,
- art. 190a k.k. – tzw. stalking,
- art. 23 i 24 k.c. – naruszenie dóbr osobistych (np. dobrego imienia, prywatności),
- art. 14 ust. 6 Prawa prasowego – publikacja bez zgody osoby nagranej.
Osoba, która udostępni w sieci prywatne nagranie lub film, naraża się na odpowiedzialność – szczególnie jeśli materiał zawiera wizerunek, głos, dane osobowe lub treści o charakterze poufnym.
Czy sąd karny uwzględnia nielegalne nagrania jako dowód?
Sądy karne w Polsce nie mają jednolitego stanowiska w zakresie dopuszczalności tzw. „owoców zatrutego drzewa”. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego:
- dowód z nagrania rozmowy, nawet pozyskanego bez zgody, może być dopuszczony, jeśli dokonuje go uczestnik tej rozmowy,
- w postępowaniu karnym sąd może dopuścić taki dowód, jeśli ma on istotne znaczenie dla ustalenia prawdy materialnej (por. postanowienie SN z 22.10.2002, V KKN 432/00).
W praktyce oznacza to, że osoba nagrywająca rozmowę z pracodawcą, współmałżonkiem czy urzędnikiem – mimo braku zgody drugiej strony – może wykorzystać nagranie w sądzie, jeśli sama brała w niej udział.
Ile kosztuje pomoc adwokata w sprawach dotyczących nagrywania?
Pomoc adwokata w sprawach dotyczących nielegalnego nagrywania lub obrony przed zarzutami związanymi z naruszeniem prawa do prywatności może obejmować:
- analizę materiału dowodowego – ok. 300–500 zł,
- porada prawna – ok. 300–600 zł,
- reprezentacja w postępowaniu przygotowawczym lub sądowym – wycena indywidualna, zależnie od charakteru sprawy,
- opracowanie opinii prawnej lub odpowiedzi na pozew – od 1000 zł wzwyż.
W sprawach bardziej złożonych – np. obejmujących także naruszenie dóbr osobistych – kancelaria może zaoferować kompleksową pomoc obejmującą zarówno postępowanie karne, jak i cywilne.
Jak może pomóc adwokat od spraw karnych?
Obrońca w sprawach karnych może odegrać kluczową rolę – niezależnie od tego, czy klient został oskarżony o bezprawne nagrywanie, czy sam chce skorzystać z nagrania jako dowodu. Adwokat może m.in.:
- ocenić legalność pozyskanego materiału,
- przygotować odpowiednie pismo procesowe lub zawiadomienie o przestępstwie,
- reprezentować klienta w toku postępowania karnego i cywilnego,
- skutecznie przeciwdziałać wykorzystaniu nagrań dokonanych w sposób sprzeczny z prawem.
Adwokat z Katowic mający doświadczenie w sprawach związanych z ochroną prywatności pomoże także ocenić, czy istnieją podstawy do żądania zadośćuczynienia lub przeprosin, jeśli doszło do bezprawnego ujawnienia nagrania.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
