Wielu rodziców wychodzących z rozwodu lub żyjących w rozłączeniu zastanawia się, jak długo muszą łożyć na utrzymanie dziecka. Wbrew obiegowym opiniom, obowiązek alimentacyjny nie wygasa automatycznie z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Jego długość zależy od wielu czynników, w tym od sytuacji życiowej, zdrowotnej i edukacyjnej dziecka. W artykule wyjaśniamy, jakie są zasady obowiązujące w 2025 roku i kiedy sąd może uznać, że obowiązek ten wygasł.
Do kiedy rodzic musi płacić alimenty na dziecko?
Obowiązek alimentacyjny wynika z art. 133 § 1 i 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis ten wskazuje, że:
„Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.”
Oznacza to, że:
- pełnoletniość dziecka nie kończy obowiązku alimentacyjnego,
- kluczowe jest to, czy dziecko potrafi samodzielnie się utrzymać,
- obowiązek może trwać nawet do 25. lub 30. roku życia – np. jeśli dziecko studiuje, choruje lub nie ma realnej możliwości podjęcia pracy.
Rodzic nie może samowolnie zaprzestać płacenia alimentów po ukończeniu przez dziecko 18 lat – konieczne jest wystąpienie do sądu z pozwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Kiedy sąd może uznać, że alimenty już się nie należą?
Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, ale sądy najczęściej uznają, że obowiązek alimentacyjny wygasa, gdy:
- dziecko zakończy edukację i podejmie zatrudnienie dające możliwość samodzielnego utrzymania,
- dochody dziecka (np. z pracy, stypendiów, świadczeń lub majątku) są wystarczające,
- dziecko celowo unika podjęcia pracy lub przedłuża naukę w sposób nierzetelny,
- dziecko zerwie kontakty z rodzicem i nie wykazuje żadnej inicjatywy w relacjach rodzinnych – w wyjątkowych przypadkach może to stanowić przesłankę do uchylenia alimentów.
W wyroku z dnia 14 listopada 2023 r. (sygn. I ACa 504/23), Sąd Apelacyjny w Gdańsku orzekł, że 26-letni syn, który nie pracował i nie studiował od dwóch lat, nie miał już prawa do dalszych alimentów, ponieważ jego bezczynność była zawiniona.
Jak wygląda procedura uchylenia alimentów?
Rodzic chcący uchylić alimenty na dorosłe dziecko musi złożyć pozew do sądu rejonowego – wydziału rodzinnego. W pozwie należy wykazać, że:
- dziecko osiąga dochody umożliwiające samodzielne życie,
- zakończyło edukację lub nie kontynuuje jej w sposób efektywny,
- nie ma obiektywnych przeszkód w podjęciu pracy,
- ewentualnie – że dziecko celowo unika kontaktu z rodzicem i nadużywa prawa do alimentów.
Sąd może żądać dokumentów potwierdzających sytuację obu stron – np. zaświadczenia o zarobkach dziecka, umowy o pracę, PIT, decyzji ZUS lub danych o studiach. Rozprawa często kończy się już po jednej lub dwóch rozprawach, chyba że sprawa jest sporna.
Ile kosztuje sprawa o uchylenie alimentów?
W 2025 roku obowiązują następujące zasady kosztowe:
- opłata sądowa od pozwu o uchylenie alimentów – 100 zł,
- porada prawna u adwokata – zazwyczaj 300–500 zł,
- sporządzenie pozwu i prowadzenie sprawy – od 1500 zł wzwyż, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy,
- w przypadku wygranej – możliwe jest zasądzenie kosztów od dziecka, jeśli pracuje i ma zdolność do ich pokrycia.
Niektóre kancelarie oferują pakiety obejmujące analizę sprawy, przygotowanie dokumentów oraz reprezentację przed sądem w jednej cenie. Koszt porady jest zwykle zaliczany do całości wynagrodzenia, jeśli klient zdecyduje się na współpracę.
Jak adwokat może pomóc w sprawie alimentacyjnej?
Adwokat w sprawach rodzinnych może znacząco zwiększyć szansę na skuteczne uchylenie alimentów. Jego pomoc obejmuje:
- analizę sytuacji życiowej dziecka i ocenę szans procesowych,
- przygotowanie pozwu z solidnym uzasadnieniem i dokumentami,
- reprezentowanie klienta na rozprawie oraz składanie wniosków dowodowych,
- pomoc w negocjacjach z dzieckiem w sprawie polubownego zakończenia obowiązku alimentacyjnego.
Adwokat z Katowic zajmujący się prawem rodzinnym może również doradzić w sprawach pokrewnych – np. podziału majątku, ustalenia kontaktów czy zabezpieczenia alimentów w sytuacjach konfliktowych.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
