Odpowiedzialność szpitala za błąd lekarza – jak ją udowodnić w sądzie?

Błąd medyczny to jedno z najtrudniejszych doświadczeń, z jakimi może zmierzyć się pacjent. Kiedy dochodzi do niego w placówce ochrony zdrowia, często pojawia się pytanie: czy za skutki odpowiada lekarz, czy raczej szpital jako instytucja? W praktyce odpowiedzialność najczęściej ponosi właśnie szpital. W artykule wyjaśniamy, kiedy i na jakiej podstawie szpital może odpowiadać za błąd lekarza, jak wygląda proces sądowy i co trzeba zrobić, aby skutecznie dochodzić odszkodowania.

Na czym polega odpowiedzialność szpitala za błąd lekarza?

Z prawnego punktu widzenia szpital odpowiada za szkody wyrządzone pacjentowi przez jego pracowników na podstawie art. 430 Kodeksu cywilnego:

„Kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i obowiązana jest do stosowania się do jego wskazówek, ten ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności.”

W praktyce oznacza to, że szpital jako podmiot leczniczy ponosi odpowiedzialność za działania lekarzy, pielęgniarek, położnych i innego personelu – jeśli są oni zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub innej formy podporządkowania (np. kontraktu z dyżurami).

Kiedy szpital odpowiada, a kiedy lekarz osobiście?

Szpital odpowiada, gdy:

• lekarz jest zatrudniony w szpitalu i działał w jego imieniu,
• działanie miało miejsce w ramach udzielania świadczeń zdrowotnych w szpitalu,
• istniała wina nieumyślna lub umyślna lekarza (błąd diagnostyczny, terapeutyczny itp.).

Lekarz odpowiada osobiście, gdy:

• udzielił świadczenia jako osoba niezależna (np. prowadząc prywatną praktykę),
• działał poza zakresem powierzonych mu obowiązków,
• pacjent zawarł bezpośrednią umowę cywilnoprawną z lekarzem, a nie ze szpitalem.

W praktyce najczęściej pozew składany jest przeciwko szpitalowi, który ma polisę OC i realne możliwości wypłaty odszkodowania.

Jakie są przesłanki odpowiedzialności cywilnej szpitala?

Aby sąd mógł uznać szpital za odpowiedzialny za błąd lekarza, muszą zostać spełnione trzy warunki:

1. Wystąpienie szkody – np. uszczerbek na zdrowiu, konieczność leczenia, pogorszenie stanu pacjenta.
2. Zachowanie niezgodne z zasadami sztuki lekarskiej – np. zła diagnoza, błędna decyzja o leczeniu, nieprawidłowy zabieg.
3. Związek przyczynowy między działaniem personelu a powstałą szkodą.

To właśnie ten trzeci element – związek przyczynowy – bywa najtrudniejszy do udowodnienia, ponieważ wymaga opinii biegłych.

Jakie dokumenty są potrzebne do udowodnienia winy szpitala?

W każdej sprawie o błąd medyczny niezbędna jest:

• pełna dokumentacja medyczna ze szpitala (historia choroby, wypisy, wyniki badań),
• opinia biegłego lekarza sądowego (najczęściej z zakresu specjalizacji danego zabiegu),
• ewentualnie opinie prywatne (ekspertyzy, opinie konsultacyjne),
• zeznania pacjenta i jego rodziny,
• dowody na koszty leczenia, rehabilitacji, utraconych dochodów.

Szpital ma obowiązek udostępnić dokumentację – w razie odmowy można złożyć wniosek do Rzecznika Praw Pacjenta lub wystąpić do sądu.

Jakie roszczenia można dochodzić?

W postępowaniu przeciwko szpitalowi można żądać:

• Zadośćuczynienia – za doznaną krzywdę i cierpienie psychiczne,
• Odszkodowania – za rzeczywiste koszty leczenia, dojazdów, leków, opieki itp.,
• Renty – np. jeśli pacjent utracił zdolność do pracy lub wymaga stałej opieki.

W przypadku błędu skutkującego zgonem pacjenta – z roszczeniami mogą wystąpić osoby najbliższe (np. dzieci, współmałżonek, rodzice).

Ile można uzyskać od szpitala za błąd lekarza?

Wysokość odszkodowania zależy od wielu czynników: rozmiaru szkody, rokowań zdrowotnych, długości leczenia, wieku pacjenta. Przykładowe wyroki:

• 300 000 zł zadośćuczynienia za usunięcie zdrowego narządu (błąd identyfikacyjny),
• 450 000 zł za trwały paraliż po operacji kręgosłupa,
• 120 000 zł za zarażenie pacjenta gronkowcem podczas hospitalizacji.

Do tego często sąd przyznaje rentę miesięczną (od 500 do nawet 5 000 zł) i zwrot kosztów przystosowania mieszkania, auta itp.

Jak wygląda proces sądowy przeciwko szpitalowi?

1. Etap przedsądowy

• wezwanie do zapłaty (najlepiej przez adwokata),
• czasem zawiadomienie Rzecznika Praw Pacjenta lub konsultacja w komisji ds. zdarzeń medycznych.

2. Wniesienie pozwu

• pozywa się szpital i/lub jego ubezpieczyciela,
• trzeba wskazać wysokość roszczeń i ich podstawy.

3. Postępowanie dowodowe

• sąd dopuszcza opinię biegłego,
• przesłuchiwani są świadkowie i strony,
• analizowane są dokumenty i koszty poniesione przez pacjenta.

4. Wyrok

Jeśli roszczenie zostaje uwzględnione – sąd zasądza kwoty pieniężne, koszty sądowe i często odsetki.

Jak adwokat może pomóc w sprawie przeciwko szpitalowi?

Sprawy o odpowiedzialność szpitala są trudne, wymagają wiedzy z zakresu prawa cywilnego, medycznego i doświadczenia procesowego. Adwokat może:

• ocenić szanse na wygraną i opłacalność procesu,
• uzyskać dokumentację i przygotować strategię dowodową,
• zabezpieczyć termin przedawnienia (zazwyczaj 3 lata od uzyskania wiedzy o szkodzie),
• prowadzić negocjacje ugodowe z ubezpieczycielem,
• reprezentować pacjenta w sądzie.

Dzięki temu pacjent nie musi samodzielnie mierzyć się z przeciwnikiem dysponującym pełną obsługą prawną – a jego szanse na uzyskanie sprawiedliwej rekompensaty znacząco rosną.

Podsumowanie

Szpital może ponosić odpowiedzialność cywilną za błędy lekarzy, jeśli działali oni w ramach obowiązków służbowych i doszło do zawinionego działania. Odszkodowanie może sięgać setek tysięcy złotych i obejmować zadośćuczynienie, rentę oraz zwrot kosztów leczenia. Warto działać szybko, zabezpieczyć dokumentację i skorzystać z pomocy adwokata – to klucz do skutecznego dochodzenia swoich praw po błędzie medycznym.

tel. 32 307 01 77
[email protected]