1. Czym jest Europejski nakaz aresztowania?
To forma uproszczonej ekstradycji między krajami Unii Europejskiej. Został wprowadzony na mocy decyzji ramowej Rady UE i obowiązuje w Polsce od 2004 roku. Zastępuje tradycyjną procedurę ekstradycyjną.
2. Kiedy może zostać wydany ENA?
Europejski nakaz aresztowania wydaje sąd lub prokurator w sytuacji, gdy:
- osoba jest podejrzana o przestępstwo zagrożone karą powyżej 1 roku,
- zapadł wobec niej prawomocny wyrok i ma do odbycia karę co najmniej 4 miesięcy pozbawienia wolności.
3. Jak wygląda procedura zatrzymania?
Osoba objęta ENA może zostać zatrzymana na terenie każdego państwa członkowskiego UE. Zatrzymania dokonuje lokalna policja, a następnie sąd rozpatruje przekazanie osoby do kraju wydania nakazu.
4. Jakie prawa ma zatrzymany?
- prawo do obrońcy i tłumacza,
- prawo do poinformowania bliskich,
- prawo do sprzeciwu wobec przekazania – w ograniczonym zakresie (np. gdy naruszane są prawa człowieka).
W niektórych przypadkach możliwe jest dobrowolne wyrażenie zgody na przekazanie.
5. Czy można się bronić przed ENA?
Tak – obrońca może próbować wykazać:
- niewspółmierność środka (np. błahe przestępstwo),
- naruszenie praw podstawowych (np. tortury, złe warunki więzienne),
- zakończenie sprawy lub wykonania kary w innym państwie,
- upływ okresu przedawnienia.
6. Czy Polska może odmówić wydania obywatela?
W wyjątkowych sytuacjach tak. Np. gdy osoba posiada wyłącznie polskie obywatelstwo i kara miałaby być wykonywana w Polsce (tzw. przejęcie wykonania wyroku). Jednak co do zasady, Polska wykonuje ENA.
