Miejsce pracy to przestrzeń, w której relacje zawodowe powinny opierać się na wzajemnym szacunku i poszanowaniu praw pracownika. Niestety, to właśnie w środowisku zawodowym często dochodzi do naruszeń dóbr osobistych – czy to przez przełożonych, współpracowników, czy całe struktury organizacyjne. Krytyka wyników pracy jest dopuszczalna, ale jej forma i treść nie mogą naruszać godności, dobrego imienia czy prywatności pracownika.
Jakie dobra osobiste są najczęściej naruszane w pracy?
- godność osobista – obraźliwe uwagi, poniżanie pracownika przy innych,
- dobre imię – podważanie kompetencji w sposób nieuzasadniony,
- prawo do prywatności – ingerowanie w życie osobiste poza godzinami pracy,
- poczucie bezpieczeństwa – mobbing, nękanie, groźby,
- wizerunek – publikowanie zdjęć pracowników bez ich zgody.
Podstawy prawne ochrony
- Kodeks cywilny – art. 23 i 24 kc jako fundament ochrony dóbr osobistych,
- Kodeks pracy – art. 943 kp reguluje odpowiedzialność pracodawcy za mobbing,
- Kodeks karny – w skrajnych przypadkach mogą mieć zastosowanie przepisy o zniesławieniu i zniewadze.
Kiedy krytyka jest dopuszczalna?
Pracodawca lub przełożony ma prawo oceniać pracę podwładnych. Krytyka jest legalna, jeżeli:
- dotyczy konkretnych obowiązków zawodowych,
- jest oparta na faktach,
- została wyrażona w sposób rzeczowy i kulturalny,
- ma na celu poprawę jakości pracy, a nie upokorzenie pracownika.
Kiedy krytyka staje się naruszeniem?
- gdy jest kierowana publicznie w obraźliwej formie,
- gdy opiera się na nieprawdziwych zarzutach,
- gdy ma charakter szykan i powtarza się w czasie,
- gdy prowadzi do izolacji pracownika w zespole.
Możliwe roszczenia pracownika
- żądanie zaniechania naruszeń i przeprosin,
- zadośćuczynienie pieniężne,
- odszkodowanie za straty majątkowe – np. brak awansu, utrata zdrowia,
- świadczenie na cel społeczny,
- roszczenia z tytułu mobbingu na podstawie kodeksu pracy.
Strategia obrony
Pracownik powinien jak najszybciej zabezpieczyć dowody naruszeń – maile, wiadomości, nagrania, zeznania świadków. W pierwszej kolejności można wezwać pracodawcę do zaprzestania naruszeń, a w razie braku reakcji – skierować sprawę do sądu pracy lub sądu cywilnego.
Podsumowanie
Naruszenia dóbr osobistych w miejscu pracy są coraz częściej przedmiotem procesów sądowych. Krytyka pracy jest dozwolona, ale jej forma nie może naruszać godności ani dobrego imienia pracownika. W razie naruszeń pracownik dysponuje szerokim wachlarzem roszczeń – od przeprosin po odszkodowanie finansowe.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
