Przedawnienie długu to instytucja, która ogranicza czas, w jakim wierzyciel może skutecznie dochodzić zapłaty. Po upływie określonego terminu dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia – a wtedy roszczenie staje się niewymagalne przed sądem. W tym poradniku wyjaśniamy, po ilu latach dług się przedawnia, jak liczyć bieg terminów, co powoduje przerwanie biegu oraz jak praktycznie skorzystać z przedawnienia – wraz z wzorem pisma.

Na czym polega przedawnienie długu

Przedawnienie oznacza, że po określonym czasie wierzyciel wciąż może żądać zapłaty, ale jeśli sprawa trafi do sądu, dłużnik może skutecznie się bronić, podnosząc zarzut przedawnienia. Sąd – po uwzględnieniu zarzutu – oddali powództwo. Uwaga: w postępowaniu egzekucyjnym (komorniczym) nie podnosi się przedawnienia – zarzut trzeba zgłosić na etapie sądowym (np. w sprzeciwie od nakazu zapłaty).

Ogólne terminy przedawnienia (Kodeks cywilny)

  • 6 lat – termin ogólny dla roszczeń majątkowych (liczony co do zasady od dnia wymagalności),
  • 3 lata – roszczenia związane z działalnością gospodarczą i świadczeniami okresowymi (np. czynsz, odsetki),
  • terminy szczególne – zależne od rodzaju roszczenia (np. sprzedaż konsumencka, przewóz, usługi telekomunikacyjne).

Po upływie terminu roszczenie jest przedawnione, ale dopóki dłużnik nie podniesie zarzutu – sąd może je zasądzić.

Jak liczyć bieg przedawnienia

  • Początek biegu – od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (np. termin płatności faktury).
  • Koniec biegu – co do zasady koniec dnia w ostatnim roku/okresie (terminy liczymy zgodnie z przepisami o terminach – bez wliczania dnia początkowego).
  • Konsumenci – w sprawach przeciwko konsumentom sąd bada przedawnienie z urzędu, ale i tak warto je wyraźnie podnieść w pismach.

Co przerywa bieg przedawnienia

Po przerwaniu biegnie ono na nowo. Do przerwania należą m.in.:

  • każda czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw (np. pozew, wniosek o zawezwanie do próby ugodowej),
  • uznanie długu przez dłużnika (pisemne, e-mail, a nawet częściowa spłata, prośba o rozłożenie na raty),
  • wszczęcie mediacji.

Dlatego ostrożnie z „grzecznościową” korespondencją – nieświadomie można przerwać bieg przedawnienia.

Typowe terminy w praktyce (przykłady)

  • Kredyty/pożyczki bankowe – zwykle 3 lata (świadczenia okresowe i związane z działalnością gospodarczą banku),
  • Rachunki za telefon/Internet – co do zasady 3 lata,
  • Czynsz najmu – świadczenia okresowe: 3 lata,
  • Mandaty z sądów/gmin – osobne reżimy (często po nadaniu klauzuli wykonalności – liczy się przedawnienie wykonania kary lub należności publicznoprawnej),
  • Alimenty – świadczenia okresowe; pojedyncze raty przedawniają się oddzielnie (co do zasady 3 lata), zaległości jednak rzadko „znikają” w praktyce ze względu na bieżące dochodzenie.

Przedawnienie a egzekucja komornicza

Jeżeli wierzyciel ma już tytuł wykonawczy (np. prawomocny wyrok z klauzulą wykonalności), to mówimy o przedawnieniu wykonalności uzależnionym od przepisów dotyczących tytułów wykonawczych. Sam zarzut przedawnienia długu podnosi się przed nadaniem klauzuli/na etapie sądowym. Jeśli dopiero dostałeś nakaz zapłaty – złóż sprzeciw od nakazu zapłaty i podnieś zarzut przedawnienia.

Jak skutecznie skorzystać z przedawnienia – droga praktyczna

  1. Zweryfikuj daty – kiedy powstał dług i kiedy stał się wymagalny.
  2. Sprawdź czynności przerywające – pozwy, mediacje, uznanie, częściowe spłaty.
  3. Reaguj na nakaz zapłaty – w terminie ustawowym (zwykle 14 dni). W sprzeciwie wskaż: „podnoszę zarzut przedawnienia roszczenia”.
  4. Korespondencja z windykacją – możesz wysłać pismo o przedawnieniu i wezwać do zaprzestania kierowania gróźb pozwem.

Wzór pisma – zarzut przedawnienia długu (do wierzyciela/windykacji)

Uwaga: jeśli masz już nakaz zapłaty, zarzut podnosisz w sprzeciwie do sądu – wzmianka poniżej.

[miejscowość], dnia [dd.mm.rrrr]

[Nazwa firmy windykacyjnej / Wierzyciel]
[adres]

Dotyczy: sygn./nr sprawy / nr umowy: [numer], wezwanie do zapłaty z dnia [data]

OŚWIADCZENIE O PRZEDAWNIENIU ROSZCZENIA
ORAZ WEZWANIE DO ZAPRZESTANIA NĘKANIA

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty informuję, że dochodzone roszczenie
wynikające z [umowy/faktury] z dnia [data] uległo PRZEDAWNIENIU.
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego roszczenie tego rodzaju przedawnia się
z upływem [3/6] lat, liczonych od dnia wymagalności (tj. [data]).
Od powyższej daty upłynął wymagany termin, a bieg przedawnienia nie został
skutecznie przerwany.

W związku z powyższym:
1) oświadczam, iż podnoszę zarzut przedawnienia i nie wyrażam zgody na dobrowolną zapłatę,
2) wzywam do niekierowania wobec mnie dalszych żądań zapłaty oraz do zaniechania
czynności naruszających moje dobra osobiste (natarczywe telefony, SMS-y, groźby).
W przeciwnym razie rozważę podjęcie kroków prawnych.

[Podpis]
[Imię i nazwisko, adres, kontakt]

Jak podnieść zarzut przedawnienia w sądzie – w sprzeciwie od nakazu

Jeśli otrzymasz nakaz zapłaty (pocztą, z sądu) – masz krótki termin (zwykle 14 dni) na złożenie sprzeciwu i podniesienie zarzutu. Wzór akapitu do sprzeciwu:

„Podnoszę zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem.
Roszczenie stało się wymagalne dnia [data], a termin przedawnienia wynosi [3/6] lat.
Nie wystąpiły skuteczne czynności przerywające bieg przedawnienia. 
Wnoszę o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów.”

Szczegóły i pełny schemat znajdziesz w artykule: Sprzeciw od nakazu zapłaty – jak i kiedy złożyć? [wzór].

Przedawnienie a BIK, windykacja polubowna i sprzedaż długu

  • BIK/KRD – wpis nie „kasuje się” automatycznie po przedawnieniu. Dotyczy to odrębnych reżimów ochrony danych i zasad wpisów; można wnioskować o usunięcie po spełnieniu warunków.
  • Windykacja polubowna – nawet po przedawnieniu firmy windykacyjne mogą pisać/telefonować, ale nie mogą skutecznie zasądzić długu, jeśli podniesiesz zarzut w sądzie.
  • Cesja wierzytelności – sprzedaż długu nowej firmie nie „odmładza” terminu. Nowy nabywca wchodzi w prawa z takim samym stanem przedawnienia.

Najczęstsze błędy dłużników

  • Brak reakcji na nakaz zapłaty – po 14 dniach nakaz się uprawomocnia.
  • Uznanie długu (nawet e-mailowe „spłacę w ratach”) – nieświadome przerwanie biegu.
  • Płacenie symbolicznej kwoty „dla świętego spokoju” – również przerywa bieg!
  • Mylenie przedawnienia długu cywilnego z karami/mandatami czy należnościami publicznoprawnymi – to inne reżimy.

Checklisty – co zrobić krok po kroku

Jeśli dostałeś wezwanie do zapłaty od windykacji:

  • ustal datę wymagalności i policz termin przedawnienia,
  • oceń, czy były czynności przerywające (pozew, mediacja, uznanie),
  • wyślij pismo o przedawnieniu (wzór powyżej),
  • nie uznawaj długu, nie płać „symbolicznych” kwot.

Jeśli dostałeś nakaz zapłaty:

  • złóż sprzeciw w terminie (zwykle 14 dni),
  • wyraźnie podnieś zarzut przedawnienia i wskaż daty,
  • dołącz dokumenty (umowa, korespondencja, potwierdzenia dat),
  • rozważ pomoc profesjonalnego pełnomocnika.

Powiązane artykuły

FAQ

Czy komornik może ściągać przedawniony dług?

Komornik działa na podstawie tytułu wykonawczego – bada formalności, nie merytoryczną zasadność długu. Dlatego kluczowe jest podniesienie zarzutu przedawnienia w sądzie (np. w sprzeciwie od nakazu), zanim dojdzie do egzekucji.

Czy przedawnienie „kasuje” dług?

Nie – dług nadal istnieje moralnie/cywilnie, ale staje się niezaskarżalny sądownie, o ile dłużnik podniesie zarzut.

Czy rata kredytu przedawnia się oddzielnie?

Tak – świadczenia okresowe przedawniają się oddzielnie; każda rata ma własny bieg przedawnienia.

Czy rozmowa telefoniczna z windykacją przerywa bieg?

Sama rozmowa – nie. Ale uznanie długu (przyrzeczenie zapłaty, ustalenie rat, częściowa spłata) już tak.

Podsumowanie

Przedawnienie to realna tarcza dla dłużnika – pod warunkiem, że aktywnie z niej skorzysta. Liczą się daty, dowody przerwania biegu i szybka reakcja na korespondencję z sądu. W wielu przypadkach wystarczy dobrze przygotowany sprzeciw i jasny zarzut przedawnienia, by uniknąć wieloletnich problemów finansowych.

Powiązane wpisy