Automatyzacja weryfikacji wniosków przez PFR a odpowiedzialność beneficjenta – co orzekają sądy

Automatyzacja wniosków w czasie pandemii

W pozwach o zwrot subwencji z Tarczy Finansowej 1.0 Polski Fundusz Rozwoju (PFR) często wskazuje, że proces przyznawania środków był zautomatyzowany ze względu na nadzwyczajne okoliczności pandemii COVID-19. Taka argumentacja ma na celu uzasadnienie uproszczonej weryfikacji wniosków składanych przez przedsiębiorców.

Problem jednak w tym, że – jak słusznie wskazują sądy – beneficjenci nie mogą ponosić negatywnych skutków decyzji administracyjno-organizacyjnych PFR. Automatyzacja procesu nie zwalniała instytucji z obowiązku zachowania staranności i przeprowadzenia weryfikacji zgodnie z regulaminem programu.

Brak indywidualnej analizy beneficjentów

Powód w swoich pozwach przyznaje, że nie dokonywał indywidualnej analizy poszczególnych wniosków ani nie badał prawdziwości oświadczeń składanych przez przedsiębiorców. Tymczasem z samej treści Regulaminu programu „Tarcza Finansowa 1.0” wynika, że PFR był zobowiązany do przeprowadzenia takiej weryfikacji.

To oznacza, że PFR zaniechał obowiązku, który sam na siebie przyjął w ramach warunków programu – a więc nie może przerzucać konsekwencji własnych niedopatrzeń na beneficjentów subwencji.

Jakie obowiązki miał PFR przy przyznawaniu subwencji

Zgodnie z § 12 Regulaminu programu, PFR miał obowiązek weryfikacji spełnienia przez beneficjenta warunków programowych. W tym celu mógł pozyskiwać informacje od innych instytucji publicznych, w tym od ZUS, Ministerstwa Finansów czy Krajowej Administracji Skarbowej.

Jak wskazuje praktyka, PFR dysponował narzędziami umożliwiającymi natychmiastowe sprawdzenie danych składanych przez przedsiębiorców. Jeżeli więc nie skorzystał z tych możliwości, nie może obecnie dochodzić zwrotu środków, zarzucając beneficjentom błędne oświadczenia.

Stanowisko sądów – sprawa XXV C 658/23

W wyroku z dnia 13 marca 2025 r. (sygn. XXV C 658/23) Sąd Okręgowy w Warszawie podkreślił:

„Sam fakt, że powód twierdzi, iż stosował bardzo uproszczoną procedurę weryfikacji beneficjentów, aby możliwe było szybkie rozpatrywanie wniosków i dokonywanie wypłat, nie uzasadnia obarczenia pozwanego odpowiedzialnością za skutki przyjętej przez powoda metodologii weryfikacji.”

To orzeczenie wpisuje się w coraz szerszą linię orzeczniczą, zgodnie z którą PFR nie może przerzucać ciężaru błędów systemowych na beneficjentów subwencji.

Zasada zaufania obywateli do państwa

Przedsiębiorcy, składając wnioski o subwencję w 2020 roku, działali w oparciu o zaufanie do instytucji państwowych. System Tarczy Finansowej był prezentowany jako prosty i bezpieczny mechanizm wsparcia – oparty na automatycznej weryfikacji i współpracy z bankami. Skoro państwo zapewniło, że wnioski będą weryfikowane, to nie może po latach obarczać beneficjentów skutkami własnych zaniedbań proceduralnych.

Kontakt do kancelarii

Kancelaria reprezentuje przedsiębiorców w sporach z Polskim Funduszem Rozwoju (PFR) w sprawach dotyczących zwrotu subwencji z Tarczy Finansowej 1.0 i 2.0. Oferujemy pełną analizę sprawy, przygotowanie sprzeciwu i reprezentację przed sądem.

tel. 32 307 01 77
[email protected]