Wielu z nas kojarzy alimenty przede wszystkim z płatnościami pieniężnymi oraz z obowiązkiem rodzica wobec dziecka. Obowiązek alimentacyjny można jednak realizować poprzez osobiste starania o utrzymanie lub wychowanie osoby uprawnionej do alimentów. Dodatkowo, obowiązek alimentacyjny może dotyczyć również syna czy córki (zstępnych), którzy są zobowiązani do alimentów na rzecz matki, ojca, dziadka czy babci (wstępnych). Wynika to z art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o). Możliwe jest również żądanie alimentów przez jednego małżonka od drugiego małżonka jeszcze w trakcie trwania małżeństwa – nawet jeśli sprawa o rozwód nie została zainicjowana.
Podstawa prawna obowiązku alimentacyjnego u małżonków
Podstawą prawną obowiązku alimentacyjnego jednego małżonka wobec drugiego w trakcie trwania małżeństwa jest art. 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z tym artykułem, oboje małżonkowie są zobowiązani, zgodnie ze swoimi siłami oraz możliwościami zarobkowymi i majątkowymi, do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą wspólnie założyli. Obowiązek ten może być spełniany również przez osobiste starania o wychowanie dzieci i pracę we wspólnym gospodarstwie domowym.
Kiedy wygasa obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny?
Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny wynikający z art. 27 k.r.o. wygasa wraz z ustaniem małżeństwa. Rozwiązanie małżeństwa poprzez prawomocny wyrok rozwodowy zazwyczaj powoduje wygaśnięcie wszelkich praw i obowiązków między małżonkami, chyba że przepisy stanowią inaczej. Obowiązek ten wygasa również w przypadku orzeczenia separacji, ponieważ zgodnie z art. 614 k.r.o. sąd w sprawie o separację orzeka o alimentach między małżonkami oraz o obowiązku alimentacyjnym rodziców względem wspólnych dzieci, podobnie jak w sprawie rozwodowej.
Podsumowanie
Zapewnienie środków utrzymania rodzinie jest jednym z kluczowych obowiązków małżeńskich, nałożonym przez ustawodawcę na oboje małżonków. Oznacza to, że w trakcie trwania małżeństwa jeden z małżonków może domagać się od drugiego dostarczania niezbędnych środków do utrzymania rodziny. Zasadność takiego żądania zależy wyłącznie od niezaspokojonych potrzeb rodziny oraz niewywiązywania się z obowiązku przez zobowiązanego małżonka. Roszczenie to różni się od innych roszczeń alimentacyjnych tym, że może być egzekwowane podczas trwania małżeństwa, niezależnie od tego, czy małżonkowie planują się rozwieść w przyszłości.
