Co to jest bigamia?
Bigamia to sytuacja, w której jedna z osób zawiera nowe małżeństwo, mimo że poprzednie nie zostało formalnie rozwiązane ani unieważnione. W praktyce oznacza to, że dana osoba w momencie ślubu cywilnego lub kościelnego pozostaje wciąż w związku z poprzednim małżonkiem.
W polskim porządku prawnym obowiązuje zasada monogamii – każdy może pozostawać w związku małżeńskim tylko z jedną osobą. Złamanie tej zasady stanowi przestępstwo.
Podstawa prawna i kara z kodeksu karnego
Art. 206 kodeksu karnego stanowi:
„Kto zawiera małżeństwo pomimo pozostawania w związku małżeńskim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 2.”
Odpowiedzialność karna powstaje tylko wtedy, gdy sprawca działał świadomie – czyli wiedział, że pozostaje w ważnym związku małżeńskim i mimo to zawarł nowy. Brak tej świadomości (np. w przypadku cudzoziemców lub małżeństw zawieranych za granicą) może wyłączać winę.
Przykładowe sytuacje bigamii
- osoba rozwiedziona za granicą, której rozwód nie został uznany w Polsce, zawiera nowy związek,
- cudzoziemiec zawiera w Polsce ślub cywilny, nie informując o wcześniejszym małżeństwie w swoim kraju,
- małżonek uznaje, że „małżeństwo wygasło”, mimo że formalnie nie doszło do rozwodu lub unieważnienia,
- błąd urzędnika USC – np. brak wpisu rozwodu w rejestrze stanu cywilnego, przez co system traktuje osobę jako „pozostającą w związku”.
W każdym z tych przypadków ocena zamiaru (czyli świadomości i winy) jest kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy.
Skutki cywilne i unieważnienie małżeństwa
Oprócz odpowiedzialności karnej, bigamia rodzi również skutki cywilne. Małżeństwo zawarte w warunkach bigamii jest nieważne – sąd może orzec jego unieważnienie na wniosek małżonka, prokuratora lub innej osoby mającej interes prawny.
W praktyce oznacza to, że związek nie wywołuje skutków prawnych (np. wspólności majątkowej), a dzieci pochodzące z takiego małżeństwa zachowują pełne prawa – są uznawane za pochodzące z małżeństwa.
Jak się bronić przed zarzutem bigamii?
W obronie przed zarzutem bigamii można powołać się na:
- brak świadomości pozostawania w małżeństwie,
- błąd co do istnienia małżeństwa (np. uznany rozwód zagraniczny),
- brak zamiaru popełnienia przestępstwa,
- niezawinione działanie – np. działanie w zaufaniu do błędnych informacji z urzędu.
W takich przypadkach obrona powinna wykazać brak winy lub nieprawidłowość po stronie urzędów stanu cywilnego. Pomoc adwokata w sprawach bigamii bywa kluczowa – zwłaszcza gdy sprawa toczy się równolegle w sądzie cywilnym (o unieważnienie małżeństwa) i karnym.
Faq
czy bigamia jest zawsze przestępstwem?
Nie. Warunkiem odpowiedzialności karnej jest świadomość pozostawania w związku małżeńskim. Jeśli sprawca działał w błędzie, nie ponosi winy.
czy małżeństwo bigamiczne jest ważne?
Nie. Związek zawarty pomimo wcześniejszego małżeństwa jest z mocy prawa nieważny, ale wymaga formalnego stwierdzenia przez sąd.
czy prokurator może wszcząć sprawę z urzędu?
Tak, bigamia jest ścigana z urzędu. Postępowanie może zostać wszczęte nawet bez zawiadomienia małżonka.
Pomoc prawna w sprawach bigamii
📎 Jeśli usłyszałeś zarzut z art. 206 kodeksu karnego lub podejrzewasz, że Twoje małżeństwo może być nieważne – skontaktuj się z adwokatem. Pomożemy przeanalizować dokumenty i przygotować linię obrony w postępowaniu karnym lub cywilnym.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
