W polskim prawie małżeńskim podstawowym ustrojem majątkowym jest wspólność majątkowa, która powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa. Jednak w pewnych sytuacjach małżonkowie mogą zdecydować się na ustanowienie rozdzielności majątkowej. Pojawia się pytanie, czy możliwe jest ustanowienie takiej rozdzielności z datą wsteczną.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej

Małżonkowie mogą ustanowić rozdzielność majątkową na dwa sposoby:

  1. Umowa majątkowa małżeńska (intercyza) – zawierana w formie aktu notarialnego, działa na przyszłość i nie może mieć mocy wstecznej.
  2. Orzeczenie sądu – na wniosek jednego z małżonków lub wierzyciela sąd może ustanowić rozdzielność majątkową. W wyjątkowych przypadkach sąd może orzec rozdzielność z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa.

Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną

Zgodnie z art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w wyjątkowych sytuacjach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa. Przykładem takiej sytuacji jest separacja faktyczna małżonków, która uniemożliwia wspólne zarządzanie majątkiem. Inne okoliczności mogą obejmować:

  • trwonienie majątku przez jednego z małżonków,
  • zaciąganie długów bez zgody drugiego małżonka,
  • opuszczenie rodziny przez jednego z małżonków.

Decyzja o ustanowieniu rozdzielności z datą wsteczną zależy od indywidualnych okoliczności sprawy i ma na celu ochronę interesów drugiego małżonka oraz osób trzecich.

Orzecznictwo dotyczące rozdzielności majątkowej z datą wsteczną

Istotnym wyrokiem w tej kwestii jest orzeczenie Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 28 czerwca 2023 r. (III RC 145/23, LEX nr 3788833). Sąd uznał, że ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną jest uzasadnione w sytuacji, gdy małżonkowie od dłuższego czasu nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, a jeden z nich podejmuje działania naruszające interesy drugiego. W sprawie tej:

  • mąż unikał łożenia na majątek wspólny
  • małżonkowie nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego, mimo formalnego pozostawania w związku małżeńskim,
  • sąd uznał, że istnieją przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą niż dzień wniesienia pozwu.

Wyrok ten potwierdza, że sądy coraz częściej uwzględniają realną sytuację majątkową małżonków i stosują elastyczne podejście do ustalania daty rozdzielności majątkowej.

Procedura sądowa

Aby uzyskać rozdzielność majątkową z datą wsteczną, należy złożyć pozew do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania małżonków. W pozwie trzeba wykazać istnienie ważnych powodów uzasadniających takie żądanie oraz przedstawić dowody potwierdzające te okoliczności. Sąd, po przeanalizowaniu sprawy, może orzec rozdzielność majątkową z datą wsteczną, jeśli uzna to za uzasadnione.

Skutki ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną

Ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną ma istotne konsekwencje prawne:

  • majątek wspólny przestaje istnieć od daty wskazanej w orzeczeniu sądu,
  • odpowiedzialność za długi zaciągnięte po tej dacie spoczywa wyłącznie na małżonku, który je zaciągnął,
  • możliwość dochodzenia roszczeń przez wierzycieli jest ograniczona do majątku osobistego dłużnika.

Warto pamiętać, że ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną może wpływać na sytuację prawną osób trzecich, dlatego sąd dokładnie analizuje wszystkie okoliczności przed wydaniem takiego orzeczenia.

Podsumowanie

Ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną jest możliwe, ale wymaga spełnienia określonych przesłanek i uzyskania orzeczenia sądu. Małżonkowie powinni dokładnie rozważyć taką decyzję, biorąc pod uwagę jej konsekwencje prawne oraz ewentualny wpływ na sytuację finansową obu stron.

tel. 32 307 01 77
[email protected]

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych w związku z wysłaniem zapytania przez formularz kontaktowy. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do przetworzenia zapytania. Zostałem/am poinformowany/a, że przysługuje mi prawo dostępu do swoich danych, możliwość ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania.

Ile to 4 + 2?