Czy lekarz ma obowiązek poinformować pacjenta o popełnionym błędzie?

W relacji lekarz–pacjent kluczową rolę odgrywa zaufanie, a jego fundamentem jest rzetelna informacja. W 2025 roku pytanie, czy lekarz ma prawny lub etyczny obowiązek poinformowania pacjenta o popełnionym błędzie, nabiera szczególnego znaczenia w świetle zmian w Kodeksie Etyki Lekarskiej i wzrostu świadomości pacjentów. W niniejszym artykule wyjaśniamy, co mówi prawo, a co etyka lekarska, i jakie są konsekwencje zatajenia błędu.

Czy lekarz ma prawny obowiązek informowania o błędzie?

Obowiązek informacyjny lekarza wobec pacjenta wynika z art. 9 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Lekarz ma obowiązek przekazać informacje o:

• stanie zdrowia pacjenta,
• rozpoznaniu choroby,
• proponowanych oraz możliwych metodach leczenia,
• możliwych następstwach leczenia lub jego zaniechania,
• rokowaniu.

Jednakże ustawa nie nakłada wprost obowiązku informowania pacjenta o popełnionym błędzie medycznym. Oznacza to, że prawnie lekarz nie musi przyznać się do błędu – choć niekiedy zatajenie informacji może skutkować odpowiedzialnością cywilną lub karną, jeśli prowadzi do pogorszenia zdrowia pacjenta lub braku możliwości dalszego skutecznego leczenia.

Jakie znaczenie ma Kodeks Etyki Lekarskiej?

Od 1 stycznia 2025 roku obowiązuje nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej, w której pojawił się wyraźny zapis mówiący, że:

„Lekarz powinien poinformować pacjenta o popełnionym błędzie, jeżeli ma to znaczenie dla dalszego leczenia lub zdrowia pacjenta.”

Choć nie jest to przepis prawa powszechnie obowiązującego, ma ogromne znaczenie w postępowaniach dyscyplinarnych przed izbami lekarskimi. Zatajanie błędu może skutkować wszczęciem postępowania zawodowego, a nawet utratą prawa wykonywania zawodu w przypadku rażącego naruszenia zasad etyki.

Jakie konsekwencje grożą lekarzowi za zatajenie błędu?

Zatajenie błędu medycznego może prowadzić do odpowiedzialności na kilku płaszczyznach:

• Cywilnej – pacjent może pozwać lekarza lub szpital o odszkodowanie i zadośćuczynienie, jeśli brak informacji uniemożliwił mu skuteczne leczenie,
• Karnej – jeśli zatajenie błędu doprowadziło do pogorszenia zdrowia lub śmierci (np. art. 160 k.k. – narażenie na niebezpieczeństwo),
• Dyscyplinarnej – w postępowaniu przed izbą lekarską za naruszenie etyki zawodowej.

W praktyce lekarze często obawiają się przyznania do błędu z uwagi na ryzyko konsekwencji finansowych i prawnych, jednak w wielu krajach model otwartego informowania pacjenta o błędach skutkuje mniejszą liczbą spraw sądowych i większym zaufaniem społecznym do służby zdrowia.

Jakie prawa przysługują pacjentowi, gdy dowie się o błędzie?

Jeśli pacjent uzyska informację o błędzie medycznym (od lekarza lub niezależnie), może skorzystać z następujących uprawnień:

• żądanie wydania pełnej dokumentacji medycznej,
• złożenie skargi do Rzecznika Praw Pacjenta lub izby lekarskiej,
• złożenie wniosku o odszkodowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta (do 200 tys. zł),
• pozew cywilny o odszkodowanie i zadośćuczynienie za błąd medyczny,
• zawiadomienie prokuratury w przypadku podejrzenia przestępstwa.

W 2025 roku pacjenci coraz częściej korzystają z administracyjnej ścieżki przed Rzecznikiem – procedura jest bezpłatna, nie wymaga wykazania winy lekarza i trwa do 3 miesięcy.

Jak może pomóc adwokat w przypadku zatajenia błędu medycznego?

Adwokat w sprawach błędów medycznych może odegrać kluczową rolę w obronie interesów pacjenta. Zakres pomocy obejmuje m.in.:

• ocenę, czy doszło do błędu i jakie są skutki prawne,
• wystąpienie o dokumentację medyczną i jej analizę,
• przygotowanie wniosku do Rzecznika lub pozwu do sądu,
• reprezentację pacjenta w negocjacjach i na rozprawach,
• współpracę z biegłymi sądowymi przy ocenie postępowania lekarza.

Adwokat z Katowic zajmujący się sprawami o błędy medyczne doradzi także, która ścieżka dochodzenia roszczeń będzie najskuteczniejsza – czy postępowanie administracyjne, czy pełny proces sądowy.

tel. 32 307 01 77
[email protected]