W sytuacji, gdy osoba trzecia – najczęściej przestępca – podszywa się pod Ciebie i zawiera w Twoim imieniu umowę kredytu lub pożyczki, pojawia się kluczowe pytanie: czy można taką umowę unieważnić, mimo że nie była fizycznie podpisana przez Ciebie? Odpowiedź brzmi: tak, ale wymaga to zdecydowanych działań i pomocy prawnej. W tym artykule wyjaśniamy, na jakiej podstawie można zakwestionować istnienie umowy zawartej przez oszusta i jak dochodzić swoich praw wobec banku lub instytucji finansowej.
Kiedy umowa nie dochodzi do skutku?
Zgodnie z art. 60 Kodeksu cywilnego, oświadczenie woli może być złożone w dowolnej formie, ale musi pochodzić od osoby, której ma dotyczyć. Jeśli nie Ty złożyłeś wniosek, nie wyraziłeś zgody i nie dokonałeś autoryzacji, to nie doszło do skutecznego zawarcia umowy.
W świetle prawa taka „umowa” jest w istocie czynnością pozorną lub dokonaną przez osobę nieuprawnioną. Nie rodzi skutków prawnych wobec Ciebie jako osoby pokrzywdzonej. Można ją więc zaskarżyć – poprzez powództwo o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego lub nieważności umowy.
Jakie są podstawy prawne do unieważnienia umowy zawartej przez oszusta?
W takich sprawach adwokat najczęściej powołuje się na:
- art. 60 i 82–84 Kodeksu cywilnego (brak oświadczenia woli, błąd, działanie pod wpływem podstępu),
- art. 58 § 1 i 2 k.c. – nieważność czynności sprzecznej z ustawą lub zasadami współżycia społecznego,
- art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego – powództwo o ustalenie, że stosunek prawny nie istnieje.
Jeśli nie było Twojej woli, a operacja została wykonana przez osobę trzecią (np. przez AnyDesk lub fałszywą stronę banku), masz pełne prawo dochodzić przed sądem ustalenia, że umowa nigdy nie została zawarta. W wielu przypadkach sądy przychylają się do takiego stanowiska – szczególnie gdy bank nie dochował należytej staranności w weryfikacji klienta.
Jakie dokumenty i dowody są potrzebne?
Aby skutecznie wystąpić z powództwem o unieważnienie umowy, warto zgromadzić następujące dowody:
- zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa złożone na policji,
- korespondencję z bankiem (reklamacje, odpowiedzi),
- wydruk historii konta lub potwierdzenie operacji,
- dowody potwierdzające, że nie logowałeś się samodzielnie (np. obecność aplikacji AnyDesk),
- zezwania znajomych lub rodziny co do Twojej nieświadomości i reakcji na zdarzenie.
Adwokat może pomóc w skompletowaniu dokumentacji oraz ustaleniu, czy dodatkowo warto powołać biegłego (np. informatyka śledczego).
Co, jeśli bank odmawia anulowania umowy?
W praktyce banki bardzo często odrzucają reklamację – powołując się na rzekome potwierdzenie transakcji, SMS-y, logowania lub historię użytkowania bankowości. Wówczas konieczne jest:
- wytoczenie powództwa cywilnego o ustalenie nieistnienia umowy,
- złożenie skargi do Rzecznika Finansowego lub UOKiK,
- czasem także wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty, jeśli bank skierował sprawę do sądu,
- zabezpieczenie roszczenia, aby uniknąć windykacji lub egzekucji.
W takich przypadkach niezbędna jest pomoc profesjonalnego pełnomocnika, który zadba o interesy klienta i podejmie skuteczne działania prawne.
Ile kosztuje pomoc adwokata w sprawie o unieważnienie umowy?
Koszt konsultacji to zwykle 300–500 zł. Pełna obsługa sprawy sądowej – od 4000 zł w górę, zależnie od stopnia skomplikowania i etapu postępowania. W przypadku wygranej sąd zazwyczaj zasądza zwrot kosztów zastępstwa procesowego od banku, co oznacza, że realny koszt dla klienta może być niższy.
Przykład: umowa zawarta bez wiedzy klienta – co zrobił adwokat?
Mężczyzna z Częstochowy zauważył na swoim koncie kredyt na 50 000 zł, mimo że nie składał żadnego wniosku. Został oszukany przez osobę podszywającą się pod pracownika banku, która nakazała mu zainstalować aplikację AnyDesk. Bank odmówił anulowania umowy. Adwokat z Katowic wniósł pozew o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego i przedstawił dowody na brak świadomości klienta. Sąd przychylił się do argumentacji i uznał, że umowa została zawarta bez wiedzy powoda – a więc nie istnieje. Klient został oczyszczony z obowiązku spłaty.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
