Jakie są ogólne zasady zarządu majątkiem wspólnym małżonków?
W polskim systemie prawnym, zgodnie z art. 36 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz.U. z 2023 r. poz. 2809), oboje małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w zakresie zarządu majątkiem wspólnym. Każdy z nich może samodzielnie podejmować czynności dotyczące tego majątku, o ile nie naruszają one interesów drugiego małżonka. Istnieje jednak katalog czynności, do których wymagana jest wyraźna zgoda współmałżonka. Brak takiej zgody może skutkować nieważnością czynności lub możliwością jej unieważnienia.
Kiedy wymagana jest zgoda drugiego małżonka?
Zgodnie z art. 37 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do ważności niektórych czynności prawnych dotyczących majątku wspólnego konieczna jest zgoda drugiego małżonka. Dotyczy to w szczególności:
- zbycia, obciążenia lub odpłatnego nabycia nieruchomości,
- ustanowienia użytkowania lub służebności na nieruchomości,
- zbycia lub dzierżawy gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
- darowizny składników majątku wspólnego o znacznej wartości,
- zaciągania zobowiązań, które mogą znacząco obciążyć majątek wspólny, np. wysokich kredytów lub pożyczek,
- wynajmu i dzierżawy nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego na okres dłuższy niż pięć lat.
W przypadku braku zgody drugiego małżonka, czynność może zostać uznana za nieważną, chyba że małżonek ten później ją zatwierdzi.
Jakie są konsekwencje dokonania czynności prawnej bez zgody małżonka?
Jeżeli jeden z małżonków dokona czynności wymagającej zgody współmałżonka bez jej uzyskania, druga strona może wystąpić z wnioskiem o uznanie tej czynności za nieważną. W szczególności:
- osoba trzecia może być zobowiązana do zwrotu nieruchomości lub innego majątku, jeśli została ona sprzedana bez zgody współmałżonka,
- bank może domagać się spłaty zobowiązań wyłącznie od jednego małżonka, jeśli kredyt został zaciągnięty bez wymaganej zgody,
- darowizna dokonana bez zgody małżonka może być unieważniona, jeśli miała znaczną wartość i uszczupliła majątek wspólny.
W niektórych przypadkach, jeśli drugi małżonek nie wyraża zgody na czynność prawną, możliwe jest uzyskanie zgody sądu, który oceni, czy działanie jednego z małżonków jest zgodne z interesem rodziny.
Jak adwokat może pomóc w kwestiach związanych z zarządem majątkiem wspólnym?
Adwokat specjalizujący się w prawie rodzinnym może pomóc małżonkom w prawidłowym zarządzaniu majątkiem wspólnym i uniknięciu problemów prawnych. Wsparcie obejmuje:
- doradztwo w zakresie czynności wymagających zgody współmałżonka,
- przygotowanie stosownych umów oraz uzyskanie zgody na czynność prawną,
- reprezentację w sądzie w przypadku sporów dotyczących majątku wspólnego,
- pomoc w sprawach o unieważnienie czynności prawnych dokonanych bez zgody współmałżonka.
Znajomość przepisów oraz odpowiednie działania prawne mogą pomóc w ochronie interesów obojga małżonków i uniknięciu ryzyka prawnego związanego z nieuprawnionym zarządem majątkiem wspólnym.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
