Kary porządkowe w pracy – upomnienie, nagana, kara pieniężna

Czym są kary porządkowe w pracy?

Kary porządkowe to sankcje, które pracodawca może zastosować wobec pracownika naruszającego obowiązki pracownicze. Ich celem jest dyscyplinowanie, a nie zwalnianie pracownika. Kodeks pracy ściśle reguluje, jakie kary można nałożyć i w jakim trybie. Pracodawca nie może wymyślać dodatkowych sankcji poza wskazanymi w przepisach.

Podstawy prawne kar porządkowych

Zasady nakładania kar porządkowych wynikają z art. 108–113 kodeksu pracy. Są to przepisy bezwzględnie obowiązujące, co oznacza, że pracodawca nie ma swobody w tworzeniu nowych rodzajów kar – musi trzymać się katalogu ustawowego.

Rodzaje kar porządkowych

Kodeks pracy przewiduje trzy podstawowe kary porządkowe:

• upomnienie – stosowane przy lżejszych naruszeniach obowiązków
• nagana – kara surowsza, nakładana przy poważniejszych przewinieniach
• kara pieniężna – możliwa w określonych przypadkach, np. za nieprzestrzeganie przepisów BHP, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się w pracy w stanie nietrzeźwości

Kiedy można nałożyć karę porządkową?

Kara porządkowa może być zastosowana wobec pracownika, który naruszył:

• organizację i porządek w procesie pracy
• przepisy BHP lub ppoż.
• sposób potwierdzania obecności w pracy
• zasady usprawiedliwiania nieobecności

Kara powinna być adekwatna do przewinienia. Pracodawca powinien uwzględnić okoliczności, stopień winy pracownika i dotychczasowy przebieg zatrudnienia.

Procedura nałożenia kary

Pracodawca musi przestrzegać kilku zasad:

1. Wysłuchanie pracownika – przed nałożeniem kary trzeba umożliwić pracownikowi przedstawienie swojego stanowiska.
2. Termin – karę można nałożyć w ciągu 2 tygodni od powzięcia informacji o przewinieniu, ale nie później niż 3 miesiące od jego popełnienia.
3. Pisemna informacja – decyzję o ukaraniu należy przekazać pracownikowi na piśmie, wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o prawie do sprzeciwu.

Kara pieniężna – ograniczenia

Kara pieniężna jest najsurowszą formą sankcji i wiąże się z potrąceniem z wynagrodzenia pracownika. Istnieją jednak ograniczenia:

• jednorazowa kara nie może przewyższać jednodniowego wynagrodzenia pracownika
• łączne kary pieniężne nie mogą być wyższe niż 1/10 wynagrodzenia do wypłaty
• pieniądze z kar pieniężnych muszą być przeznaczone na poprawę warunków BHP w zakładzie pracy

Prawa pracownika

Pracownik ma prawo do obrony i odwołania od decyzji pracodawcy:

• może wnieść sprzeciw w ciągu 7 dni od doręczenia pisma
• pracodawca ma 14 dni na jego rozpatrzenie
• jeśli sprzeciw zostanie odrzucony, pracownik może odwołać się do sądu pracy

Najczęściej zadawane pytania

Czy pracodawca może nałożyć karę ustnie? Nie – decyzja musi być pisemna.

Czy kara porządkowa wpisuje się do akt osobowych? Tak – informacja o karze trafia do części B akt osobowych pracownika.

Czy można nałożyć kilka kar za jedno przewinienie? Nie – obowiązuje zakaz kumulacji sankcji.

Czy kara porządkowa wpływa na premię? Może – jeśli regulamin przewiduje możliwość obniżenia lub wstrzymania premii w związku z ukaraniem.

Podsumowanie

Kary porządkowe są narzędziem dyscyplinującym pracowników, ale pracodawca musi stosować je zgodnie z kodeksem pracy. Upomnienie, nagana i kara pieniężna to zamknięty katalog sankcji. Pracownik ma prawo do sprzeciwu i odwołania do sądu pracy. Prawidłowe stosowanie kar pozwala utrzymać porządek w zakładzie pracy, bez naruszania praw zatrudnionych.

tel. 32 307 01 77
[email protected]