Mit czy fakt: KWK nie odpowiada, jeśli szkoda powstała po zakończeniu wydobycia

Wielu właścicieli nieruchomości na terenach pogórniczych uważa, że jeśli szkoda ujawniła się dopiero po zamknięciu kopalni, to nie ma już szans na uzyskanie odszkodowania. To bardzo niebezpieczny mit, który skutecznie zniechęca do dochodzenia swoich praw. Tymczasem zgodnie z obowiązującym prawem kopalnia ponosi odpowiedzialność za szkodę górniczą również wtedy, gdy ujawniła się po zakończeniu eksploatacji.

Co mówi prawo o szkodach ujawnionych po zakończeniu wydobycia?

Zgodnie z art. 144 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, przedsiębiorca górniczy ponosi odpowiedzialność za szkodę spowodowaną ruchem zakładu górniczego. Co ważne, przepis ten nie ogranicza odpowiedzialności wyłącznie do okresu prowadzenia wydobycia. Odpowiedzialność ta obejmuje także szkody ujawnione po jego zakończeniu, o ile istnieje związek przyczynowy z wcześniejszą eksploatacją złoża.

Dodatkowo, jeśli zakład górniczy został zlikwidowany, obowiązki w zakresie naprawy szkód przechodzą na następcę prawnego albo – w przypadku braku następcy – mogą zostać zabezpieczone z wcześniej ustanowionych gwarancji (np. funduszu likwidacyjnego).

Dlaczego szkody mogą pojawić się dopiero po zakończeniu wydobycia?

Skutki eksploatacji górniczej nie zawsze są natychmiastowe. Osuwiska, pęknięcia ścian, obniżenia terenu czy uszkodzenia infrastruktury technicznej mogą ujawniać się nawet po kilku latach od zakończenia wydobycia. Przyczyną są m.in.:

• powolne osiadanie gruntu,
• niewidoczne wcześniej naprężenia w strukturze budynku,
• zmiany w stosunkach wodnych spowodowane eksploatacją,
• reaktywacja deformacji powierzchniowych.

W takich sytuacjach nadal istnieje możliwość uzyskania odszkodowania lub naprawy szkody, o ile udowodni się związek przyczynowy między szkodą a wcześniejszym ruchem zakładu górniczego.

Jakie są terminy zgłaszania szkody górniczej?

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, roszczenia o naprawienie szkody górniczej przedawniają się z upływem 5 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie oraz o podmiocie obowiązanym do jej naprawienia (art. 442¹ § 1 k.c.).

To oznacza, że:

• nie liczy się data zakończenia wydobycia,
• termin liczy się od momentu ujawnienia się szkody,
• w razie wątpliwości co do odpowiedzialnego podmiotu, warto zgłosić szkodę możliwie jak najszybciej – nawet prewencyjnie.

Dzięki temu można zabezpieczyć swoje roszczenia, a także zyskać czas na przygotowanie ewentualnej dokumentacji technicznej.

Kto odpowiada za szkody, jeśli kopalnia została zlikwidowana?

W przypadku likwidacji zakładu górniczego, odpowiedzialność może przejąć:

• następca prawny kopalni (np. Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. lub inny podmiot mający w zarządzie mienie pogórnicze),
• Skarb Państwa – w sytuacji, gdy nie ma innego podmiotu odpowiedzialnego, a szkoda pozostaje w związku z ruchem zakładu górniczego.

W wielu przypadkach kancelaria prawna może pomóc w ustaleniu aktualnego podmiotu zobowiązanego, co bywa kluczowe dla skutecznego zgłoszenia roszczenia.

Jak może pomóc adwokat w sprawie szkody po zakończeniu wydobycia?

Adwokat od szkód górniczych z Katowic może przeprowadzić cały proces dochodzenia roszczenia – od momentu analizy stanu prawnego i technicznego nieruchomości, aż po postępowanie sądowe. Zakres pomocy obejmuje m.in.:

• ustalenie odpowiedzialnego podmiotu,
• przygotowanie zgłoszenia szkody i kontakt z kopalnią lub jej następcą,
• współpracę z rzeczoznawcą lub biegłym budowlanym,
• negocjacje ugodowe lub sporządzenie pozwu,
• reprezentację przed sądem i nadzór nad wykonaniem wyroku lub ugody.

W przypadku szkód ujawnionych po zakończeniu wydobycia, doświadczenie prawnika w udowadnianiu związku przyczynowego ma kluczowe znaczenie dla skuteczności całego procesu.

Przykład: właściciel domu odzyskał odszkodowanie mimo zamknięcia kopalni

Pan Marek z Rudy Śląskiej zauważył w 2022 r. pęknięcia na ścianach domu, choć ostatnie wydobycie zakończono w tej okolicy kilka lat wcześniej. Z pomocą adwokata z Katowic przygotował zgłoszenie szkody i uzyskał ekspertyzę, która wykazała związek przyczynowy z eksploatacją górniczą sprzed lat. Spółka Restrukturyzacji Kopalń wypłaciła 58 000 zł tytułem odszkodowania i pokryła koszty remontu.

tel. 32 307 01 77
[email protected]