Spis treści

Zakres dopuszczalnego monitoringu

Pracodawca może kontrolować sposób wykonywania obowiązków, ale tylko w granicach określonych przez prawo. Art. 222 Kodeksu pracy dopuszcza monitoring wizyjny, gdy jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa, ochrony mienia lub kontroli organizacji pracy. Nagrania nie mogą jednak służyć do stałego nadzorowania prywatnych zachowań pracowników.

Monitoring nie może być ukryty – kamery muszą być oznaczone, a pracownicy poinformowani o jego zakresie i celu co najmniej 2 tygodnie przed uruchomieniem systemu. Dane z nagrań mogą być przechowywane maksymalnie przez 3 miesiące, chyba że stanowią dowód w postępowaniu.

Monitoring zdalny a home office

W dobie pracy zdalnej coraz częściej firmy korzystają z aplikacji takich jak Time Doctor, Hubstaff czy ActivTrak, które analizują aktywność użytkownika – zrzuty ekranu, ruch kursora, czas bezczynności. Takie rozwiązania są dopuszczalne wyłącznie, gdy:

  • pracownik został uprzednio poinformowany o zasadach monitoringu,
  • monitoring służy celom organizacyjnym, a nie stałemu nadzorowi,
  • narzędzie nie rejestruje danych osobistych, takich jak prywatne wiadomości czy loginy do banku,
  • pracodawca posiada odpowiednią podstawę prawną wynikającą z Kodeksu pracy i RODO.

Ukryte oprogramowanie do śledzenia aktywności, w tym tzw. keyloggery, są co do zasady nielegalne. W praktyce takie działania mogą być traktowane jako przestępstwo z art. 267 §3 Kodeksu karnego, który penalizuje uzyskanie informacji bez uprawnienia.

Keyloggery i GPS – narzędzia o wysokiej inwazyjności

Keylogger rejestruje każde naciśnięcie klawisza na klawiaturze – a to oznacza dostęp do haseł, wiadomości i danych osobowych. Wdrożenie takiego systemu bez świadomej zgody pracownika jest poważnym naruszeniem prawa do prywatności i ochrony danych. Nawet jeśli komputer jest własnością firmy, stosowanie keyloggerów jest nieproporcjonalne wobec celu monitoringu.

Podobnie z lokalizatorami GPS – pracodawca może kontrolować pojazdy służbowe w godzinach pracy, ale nie po jej zakończeniu. Stałe śledzenie trasy pracownika po godzinach jest niedopuszczalne i stanowi naruszenie prawa do prywatności.

Granice prawa – RODO, Kodeks pracy i kodeks karny

Legalność monitoringu musi być oceniana łącznie z przepisami o ochronie danych osobowych. Zgodnie z RODO, przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko w konkretnych, uzasadnionych celach. Pracodawca powinien określić je w regulaminie pracy lub polityce bezpieczeństwa. Naruszenie tych zasad może skutkować odpowiedzialnością administracyjną przed Urzędem Ochrony Danych Osobowych.

Dodatkowo, art. 267 §3 Kodeksu karnego stanowi, że kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji nieprzeznaczonej dla niego, podlega karze do 2 lat pozbawienia wolności. Przepis ten może znaleźć zastosowanie wobec pracodawcy, który nielegalnie monitoruje aktywność swoich pracowników.

Obowiązki pracodawcy i prawa pracownika

Pracodawca ma obowiązek:

  • poinformować pracownika o stosowaniu monitoringu i jego zakresie,
  • wskazać cel przetwarzania danych,
  • zapewnić odpowiednie zabezpieczenie informacji,
  • usunąć dane po upływie okresu przechowywania.

Pracownik z kolei ma prawo wiedzieć, jakie informacje są o nim zbierane i żądać ich usunięcia, jeśli nie są już potrzebne. Może też zgłosić naruszenie do UODO lub wystąpić na drogę cywilną o naruszenie dóbr osobistych.

Odpowiedzialność karna za nielegalny monitoring

Nielegalny podsłuch, keylogger lub ukryty monitoring mogą prowadzić nie tylko do sankcji administracyjnych, ale także karnych. Oprócz art. 267 kk, zastosowanie mogą mieć przepisy o naruszeniu tajemnicy komunikacji elektronicznej i ochronie danych osobowych. Sąd może orzec również obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienie dla pracownika.

Praktyczne wskazówki dla firm i pracowników

  • sporządź wewnętrzny regulamin określający cel i zakres monitoringu,
  • zadbaj o transparentność – informuj pracowników o stosowanych narzędziach,
  • nie używaj programów, które ingerują w prywatną korespondencję,
  • w razie wątpliwości – skonsultuj z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy i RODO.

FAQ

Czy pracodawca może nagrywać rozmowy telefoniczne?
Nie, chyba że rozmowy dotyczą wyłącznie spraw służbowych i pracownicy zostali o tym wyraźnie poinformowani.

Czy pracodawca może sprawdzać prywatne wiadomości na komputerze służbowym?
Nie. Nawet jeśli komputer należy do firmy, treść prywatnej korespondencji jest chroniona prawem do tajemnicy komunikacji.

Czy GPS w aucie służbowym po pracy jest legalny?
Nie, pracodawca może śledzić pojazd tylko w czasie pracy – po jej zakończeniu lokalizator powinien być wyłączony.

Skontaktuj się z kancelarią ŁO

Jeśli uważasz, że Twój pracodawca przekroczył granice monitoringu lub naruszył Twoją prywatność, skontaktuj się z kancelarią Łukasza Olesia. Zespół specjalizuje się w prawie pracy, ochronie danych i sporach pracowniczych.

Powiązane wpisy