Media mają prawo informować opinię publiczną o sprawach istotnych społecznie. Jednak obowiązek rzetelności i poszanowania praw jednostki oznacza, że granice wolności prasy kończą się tam, gdzie zaczynają się dobra osobiste człowieka. Naruszenia przez media – czy to w formie artykułów prasowych, audycji telewizyjnych, czy publikacji internetowych – stanowią jedną z najczęstszych przyczyn procesów o ochronę dóbr osobistych w Polsce.
Podstawy prawne odpowiedzialności mediów
- Kodeks cywilny – art. 23 i 24 kc chronią dobra osobiste,
- Prawo prasowe – nakłada na dziennikarzy obowiązek szczególnej staranności i rzetelności,
- Kodeks karny – art. 212 kk (zniesławienie) i art. 216 kk (zniewaga) mogą znaleźć zastosowanie w razie publikacji obraźliwych treści.
Jakie dobra osobiste najczęściej naruszają media?
- dobre imię i reputację – poprzez nieprawdziwe lub niepełne informacje,
- wizerunek – publikacja zdjęć bez zgody, zwłaszcza w kontekście negatywnym,
- prywatność – ujawnianie szczegółów życia rodzinnego czy zdrowotnego,
- godność osobistą – obraźliwe komentarze i tendencyjne przedstawianie osoby.
Kiedy media mogą powołać się na interes publiczny?
Nie każda publikacja krytyczna jest naruszeniem. Dziennikarz może ingerować w prywatność, jeśli:
- sprawa dotyczy osoby publicznej i jej działalności zawodowej,
- ujawniane fakty mają znaczenie społeczne,
- materiał przygotowano w sposób rzetelny i oparty na sprawdzonych źródłach.
Jednak nawet wtedy informacje nie mogą być nieprawdziwe ani podane w formie obraźliwej.
Odpowiedzialność redaktora i wydawcy
Za naruszenie dóbr osobistych odpowiada nie tylko autor artykułu, lecz także redaktor naczelny i wydawca. W przypadku portali internetowych odpowiedzialność ponosi administrator serwisu. Dlatego pozwów w tego typu sprawach często kieruje się przeciwko kilku podmiotom jednocześnie.
Możliwe roszczenia wobec mediów
- sprostowanie i usunięcie nieprawdziwych treści,
- opublikowanie przeprosin w tym samym medium, które naruszyło dobra osobiste,
- zadośćuczynienie pieniężne,
- świadczenie na cel społeczny,
- odszkodowanie za szkody majątkowe, np. utratę kontraktów zawodowych.
Jak skutecznie dochodzić roszczeń?
- zabezpieczyć dowody – artykuły, nagrania, screeny,
- wystąpić z wnioskiem o sprostowanie do redakcji,
- w przypadku odmowy – wnieść pozew do sądu cywilnego,
- w razie szczególnie dotkliwych naruszeń – rozważyć również drogę karną.
Podsumowanie
Media odgrywają kluczową rolę w społeczeństwie, ale nie są zwolnione z odpowiedzialności za naruszenia dóbr osobistych. Każda osoba, której dobra zostały naruszone przez publikację prasową czy internetową, może skutecznie domagać się sprostowania, przeprosin i rekompensaty finansowej. Odpowiedzialność prasy i portali jest realna, a sądy coraz częściej przyznają poszkodowanym wysokie kwoty zadośćuczynień.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
