Nazwisko to jeden z najważniejszych elementów tożsamości człowieka i dobro osobiste chronione przez prawo. Umożliwia identyfikację osoby w społeczeństwie i pełni funkcję wyróżniającą. Jego naruszenie może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej, a w niektórych przypadkach także karnej.
Podstawy prawne ochrony nazwiska
- Kodeks cywilny – art. 23 i 24 kc chronią nazwisko jako dobro osobiste,
- Kodeks karny – art. 190a kk penalizuje podszywanie się pod inną osobę (tzw. kradzież tożsamości),
- Ustawa o zmianie imienia i nazwiska – reguluje kwestie formalnej zmiany i ochrony nazwiska.
Na czym polega naruszenie prawa do nazwiska?
- bezprawne używanie nazwiska innej osoby,
- posługiwanie się nazwiskiem w celu podszywania się pod kogoś,
- publikacja nazwiska w sposób naruszający dobre imię,
- tworzenie fałszywych profili w mediach społecznościowych,
- użycie nazwiska w działalności komercyjnej bez zgody (np. w reklamie).
Jakie roszczenia przysługują poszkodowanemu?
- zaniechanie bezprawnego używania nazwiska,
- usunięcie skutków – np. sprostowanie, przeprosiny, usunięcie treści,
- zadośćuczynienie pieniężne,
- odszkodowanie, jeśli doszło do szkody majątkowej,
- świadczenie na cel społeczny.
Podszywanie się w internecie
Coraz częściej naruszenia dotyczą internetu. Zakładanie kont w social mediach na cudze nazwisko, publikowanie fałszywych treści czy używanie nazwiska w memach bez zgody to przykłady działań, które mogą rodzić odpowiedzialność cywilną i karną.
Jak bronić swojego prawa do nazwiska?
- gromadzić dowody naruszenia – screeny, linki, świadków,
- wezwać sprawcę do zaprzestania i usunięcia skutków,
- wystąpić z pozwem o ochronę dóbr osobistych,
- w przypadku podszywania się – zgłosić sprawę organom ścigania.
Podsumowanie
Nazwisko to dobro osobiste o szczególnym znaczeniu. Jego bezprawne użycie może naruszać godność, dobre imię i poczucie bezpieczeństwa. Polskie prawo pozwala skutecznie dochodzić ochrony, zarówno na drodze cywilnej, jak i karnej.
