Retroaktywność Regulaminu PFR i brak nadużyć po stronie przedsiębiorcy – argumenty obronne w sprawach o zwrot subwencji

Czym jest retroaktywność w prawie cywilnym

Retroaktywność, czyli działanie prawa wstecz, to sytuacja, w której przepisy lub postanowienia umowy zaczynają obowiązywać wobec zdarzeń, które miały miejsce przed ich wprowadzeniem. W prawie cywilnym taka praktyka jest co do zasady niedopuszczalna, ponieważ narusza zasadę pewności prawa oraz ochrony zaufania obywateli do państwa i instytucji publicznych.

Dotyczy to również programów rządowych – w tym Tarczy Finansowej Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) – które muszą respektować podstawowe standardy ochrony uczestników programu.

Zmiany w Regulaminie PFR – problem interpretacyjny

W trakcie obowiązywania programu PFR wprowadzał zmiany do Regulaminu Tarczy Finansowej, które miały wpływ na sposób rozliczania udzielonych subwencji. Część z nich wprowadzono już po wypłacie środków przedsiębiorcom. Pojawiły się więc wątpliwości, czy takie zmiany mogą skutecznie nakładać na beneficjentów nowe obowiązki, np. obowiązek zwrotu subwencji w całości.

W świetle zasad prawa cywilnego – nie mogą. Przedsiębiorcy zawierali umowy w oparciu o obowiązujący wówczas Regulamin, a późniejsze modyfikacje nie mogą działać wstecz ani pogarszać ich sytuacji prawnej.

Brak skutecznego doręczenia nowego regulaminu

Warunkiem skuteczności zmian regulaminu wobec przedsiębiorcy jest doręczenie mu informacji o zmianach i zapewnienie możliwości zapoznania się z nimi. W praktyce wielu beneficjentów Tarczy nie zostało poinformowanych o późniejszych nowelizacjach, które PFR powołuje dziś jako podstawę swoich roszczeń.

Brak doręczenia oznacza, że zmienione zapisy nie wiążą stron – a tym samym nie mogą stanowić podstawy do żądania zwrotu subwencji. To prosta konsekwencja zasad obowiązujących w prawie cywilnym.

Zasada zaufania i pewności obrotu

Przedsiębiorcy korzystający z pomocy publicznej działali w zaufaniu do państwa, że warunki programu pozostaną stabilne. Automatyczne stosowanie nowych, niejasnych postanowień Regulaminu do umów zawartych wcześniej narusza zasadę lojalności kontraktowej i ochrony zaufania.

PFR, jako spółka Skarbu Państwa, powinien zachowywać najwyższe standardy przejrzystości i przewidywalności w relacjach z beneficjentami – zwłaszcza gdy chodzi o środki publiczne wydatkowane zgodnie z celami programu.

Brak nadużyć po stronie przedsiębiorców

Wielu przedsiębiorców, wobec których kierowane są obecnie wezwania do zwrotu subwencji, nie dopuściło się żadnych nadużyć. Wydatkowanie środków odbywało się zgodnie z przeznaczeniem, a sprawozdania finansowe były zatwierdzane przez biegłych rewidentów i organy nadzoru bez zastrzeżeń.

Dlatego w przypadku żądania zwrotu środków przedsiębiorca ma pełne prawo domagać się od PFR wykazania konkretnych podstaw faktycznych i prawnych swojego roszczenia.

Kontakt z kancelarią

Kancelaria reprezentuje przedsiębiorców w sporach z Polskim Funduszem Rozwoju (PFR) w sprawach o zwrot subwencji z Tarczy Finansowej. Pomagamy w analizie umów, wykazaniu braku retroaktywności i braku nadużyć.

tel. 32 307 01 77
[email protected]