W Polsce obowiązują dwa odrębne porządki prawne dotyczące małżeństwa: świecki (cywilny) i religijny (kanoniczny). Małżeństwo zawarte w kościele katolickim, które zostało zarejestrowane w urzędzie stanu cywilnego, ma skutki zarówno cywilne, jak i sakramentalne. Dlatego rozwód cywilny nie oznacza automatycznego unieważnienia małżeństwa w rozumieniu prawa kościelnego. Jakie są różnice między rozwodem cywilnym a kościelnym i co należy zrobić, by unieważnić małżeństwo w obu porządkach?
Rozwód cywilny – definicja i skutki
Rozwód cywilny to rozwiązanie małżeństwa przez sąd, przewidziane przez kodeks rodzinny i opiekuńczy. Aby sąd orzekł rozwód, musi dojść do trwałego i zupełnego rozpadu pożycia małżeńskiego – emocjonalnego, fizycznego i gospodarczego. Skutkiem rozwodu cywilnego jest:
- ustanie małżeństwa w rozumieniu prawa państwowego,
- możliwość zawarcia nowego związku cywilnego,
- uregulowanie kwestii opieki nad dziećmi i alimentów,
- możliwość podziału majątku wspólnego.
„Rozwód kościelny” – co to naprawdę oznacza?
W Kościele katolickim nie istnieje pojęcie „rozwodu” w świeckim sensie. Sakrament małżeństwa jest nierozerwalny, a możliwe jest jedynie stwierdzenie nieważności małżeństwa, potocznie nazywane „rozwodem kościelnym”.
Kiedy można ubiegać się o unieważnienie małżeństwa kościelnego?
Przykładowe przesłanki to:
- niedojrzałość emocjonalna jednego z małżonków,
- ukrycie ważnych informacji (np. uzależnień, bezpłodności),
- brak zamiaru posiadania dzieci lub nierozerwalności małżeństwa,
- przymus lub brak pełnej świadomości przy zawieraniu ślubu,
- zaburzenia psychiczne lub brak zdolności do podjęcia obowiązków małżeńskich.
Procedura unieważnienia małżeństwa kościelnego
Postępowanie prowadzone jest przed sądem biskupim (trybunałem diecezjalnym). Wymaga złożenia skargi powodowej, przedstawienia dowodów oraz świadków. Sprawa kończy się wyrokiem sądu kościelnego i zatwierdzeniem przez sąd drugiej instancji.
Czas trwania: od kilku miesięcy do 2–3 lat. Koszty: od 1500 do 3000 zł w zależności od diecezji.
Rozwód cywilny a kościelny – czy trzeba mieć jeden przed drugim?
Nie ma formalnego obowiązku zachowania kolejności. Można:
- mieć tylko rozwód cywilny – skuteczny wobec prawa państwowego,
- mieć tylko unieważnienie kościelne – bez skutków cywilnoprawnych,
- ubiegać się o oba niezależnie, jeśli chce się uregulować sytuację w obu porządkach.
W praktyce jednak trybunały kościelne często oczekują, że małżonkowie będą już po rozwodzie cywilnym.
Czy unieważnienie małżeństwa w Kościele daje możliwość ponownego ślubu?
Tak. Osoba, której małżeństwo zostało uznane za nieważne, może ponownie zawrzeć związek małżeński w Kościele. Jest to często jeden z głównych powodów ubiegania się o unieważnienie.
Podsumowanie
- Rozwód cywilny – orzekany przez sąd, kończy małżeństwo w rozumieniu prawa państwowego,
- Rozwód kościelny (unieważnienie) – dotyczy ważności zawarcia sakramentu,
- Obie procedury są niezależne – można je prowadzić równolegle lub osobno,
- Kościelne unieważnienie nie wpływa na alimenty, opiekę nad dziećmi czy majątek,
- W sprawach o unieważnienie warto zasięgnąć porady adwokata kościelnego.
W sprawach o rozwód warto skorzystać z pomocy prawnika. Adwokat rozwodowy z Katowic pomoże Ci przygotować pozew i przejść przez cały proces sądowy.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
