Podział majątku po zmarłym nie musi zawsze oznaczać długiej i kosztownej batalii sądowej. W polskim prawie istnieje możliwość dokonania działu spadku bez udziału sądu – pod warunkiem, że wszyscy spadkobiercy są zgodni co do tego, kto i co ma otrzymać. W praktyce oznacza to szybkie, przejrzyste i często tańsze rozwiązanie.
1. Kiedy podział spadku bez sądu jest możliwy?
Podział spadku można przeprowadzić bez sądu, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki:
- spadkobiercy są już znani i przyjęli spadek,
- istnieje między nimi zgoda co do sposobu podziału majątku,
- nie toczy się postępowanie sporne o dziedziczenie,
- w skład spadku nie wchodzi nieruchomość (albo jest zgoda na jej podział).
W takich sytuacjach możliwe jest sporządzenie umowy działu spadku u notariusza.
2. Dział spadku u notariusza – jak to wygląda?
Jeśli spadkobiercy chcą uniknąć sądu, mogą udać się wspólnie do kancelarii notarialnej. Tam – na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia lub prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku – sporządzany jest akt notarialny działu spadku.
W ramach takiej umowy można:
- podzielić majątek w naturze (np. mieszkanie dla jednej osoby, środki z konta dla innej),
- wprowadzić spłaty (np. jeden spadkobierca zatrzymuje całość i spłaca pozostałych),
- ustalić zasady dalszego współwładania majątkiem (np. współwłasność nieruchomości).
Notariusz dba o zgodność dokumentu z przepisami i prawami wszystkich stron. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość – akt notarialny jest obowiązkowy.
3. Ile kosztuje podział spadku u notariusza?
Koszty zależą od wartości majątku i zakresu czynności notariusza. Składają się na nie:
- taksa notarialna (uzależniona od wartości przedmiotu działu),
- koszty wypisów, odpisów, wpisów do księgi wieczystej,
- podatek od spadków i darowizn – jeśli dotyczy (np. spłaty).
Dla porównania: podział spadku w sądzie może trwać wiele miesięcy i wiązać się z dodatkowymi kosztami (opłaty sądowe, opinie biegłych, pełnomocnik).
4. Co w przypadku braku zgody między spadkobiercami?
Jeśli nie ma zgody – np. ktoś nie chce podpisać umowy lub ma inne oczekiwania – nie pozostaje nic innego jak złożenie wniosku o dział spadku do sądu. Sąd może przeprowadzić dział również wbrew woli niektórych uczestników, ale procedura będzie dłuższa i bardziej sformalizowana.
5. Czy można się rozmyślić po umowie?
Po podpisaniu aktu notarialnego umowa działu spadku staje się wiążąca. Można ją zmienić tylko w drodze kolejnej zgodnej umowy między wszystkimi spadkobiercami lub – w wyjątkowych przypadkach – unieważnić sądownie (np. jeśli doszło do podstępu lub błędu).
Podsumowanie
Podział spadku bez sądu to możliwe i często korzystne rozwiązanie. Wymaga jednak pełnej zgody między spadkobiercami oraz przejrzystości co do wartości i składu majątku. Jeśli strony są zgodne – notariusz może przeprowadzić całą procedurę szybko i skutecznie. W razie konfliktu – konieczne będzie postępowanie sądowe.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
