Rozwód rodziców nie powoduje automatycznego ustania relacji dziecka z obojgiem opiekunów. Niezależnie od orzeczenia o władzy rodzicielskiej, sąd musi uregulować kwestie kontaktów rodzica, który na co dzień nie sprawuje pieczy nad dzieckiem. W praktyce ustalenie kontaktów może być jednym z najbardziej emocjonalnych etapów rozwodu. W artykule przedstawiono, jak sąd reguluje kontakty, jakie warianty są możliwe oraz jakie czynniki wpływają na treść postanowienia.
Na jakiej podstawie prawnej sąd reguluje kontakty rodzica z dzieckiem?
Zgodnie z art. 113 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice oraz dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów, niezależnie od władzy rodzicielskiej. Kontakty obejmują w szczególności:
- spotkania bezpośrednie
- rozmowy telefoniczne
- korespondencję
- kontakty przez internet, np. wideo-rozmowy
Sąd rozpoznający sprawę rozwodową powinien – na żądanie jednego z rodziców – uregulować sposób kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem. Może to również nastąpić w odrębnym postępowaniu, jeśli nie zostało uregulowane w wyroku rozwodowym.
Jak sąd ustala konkretny sposób kontaktów? Od czego to zależy?
Podstawowym kryterium, którym kieruje się sąd, jest dobro dziecka. Oznacza to, że sąd ocenia, jakie rozwiązanie będzie najlepsze dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego, społecznego i psychicznego małoletniego. Nie decyduje wola rodziców, lecz interes dziecka.
W praktyce sąd bierze pod uwagę m.in.:
- wiek i dojrzałość dziecka
- dotychczasowy charakter relacji z każdym z rodziców
- odległość między miejscem zamieszkania dziecka a drugim rodzicem
- harmonogram dnia dziecka (szkoła, zajęcia pozalekcyjne)
- możliwość współpracy między rodzicami
Sąd może zasięgnąć opinii biegłego psychologa z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (OZSS), szczególnie w przypadku konfliktów między rodzicami.
Jakie są przykładowe warianty kontaktów ustalane przez sąd?
Nie ma jednego uniwersalnego wzorca – kontakty są ustalane indywidualnie. Poniżej przedstawiono przykładowe rozwiązania stosowane w praktyce:
- kontakty w co drugi weekend od piątku po szkole do niedzieli wieczorem
- środy co dwa tygodnie w godzinach popołudniowych
- podział świąt – np. Wigilia u jednego rodzica, pierwszy dzień świąt u drugiego
- podział ferii zimowych i wakacji letnich po połowie
- rozmowy telefoniczne codziennie o ustalonej porze
W sprawach szczególnie konfliktowych sąd może ograniczyć kontakty do obecności kuratora sądowego lub określić miejsce spotkań (np. w miejscu zamieszkania matki).
Czy rodzice mogą samodzielnie ustalić plan kontaktów?
Tak, sąd wręcz zachęca strony do zawarcia porozumienia wychowawczego. Jeżeli rodzice uzgodnią między sobą sposób kontaktów i nie budzi to wątpliwości co do dobra dziecka, sąd może zatwierdzić takie ustalenia bez konieczności ingerencji.
Najczęściej porozumienie przyjmuje formę planu wychowawczego. Może on zawierać:
- harmonogram kontaktów w dni powszednie, weekendy i święta
- szczegóły dotyczące wakacji i ferii
- sposób komunikacji między rodzicami
Jeśli porozumienie nie zostanie zawarte lub jest niewykonalne, sąd samodzielnie ustala treść kontaktów.
Jakie są koszty postępowania o ustalenie kontaktów?
Postępowanie o ustalenie kontaktów, jako sprawa z zakresu prawa rodzinnego, wiąże się z określonymi kosztami. Jednak opłata sądowa za wniosek o ustalenie kontaktów wynosi jedynie 100 zł.
Jeśli sprawa toczy się w ramach postępowania rozwodowego – nie ma potrzeby uiszczać dodatkowej opłaty. W przypadku sporu sąd może obciążyć stronę przegrywającą kosztami opinii biegłych lub kosztami kuratora.
Pomoc prawna adwokata to koszt zależny od skomplikowania sprawy. Przeciętnie:
- konsultacja – 300–500 zł
- prowadzenie sprawy – ustalane indywidualnie
W czym może pomóc adwokat przy ustalaniu kontaktów z dzieckiem?
Sprawy o kontakty są często pełne emocji i napięć. Pomoc adwokata w sprawach rodzinnych pozwala zminimalizować konflikty i skoncentrować się na dobru dziecka. Adwokat może:
- przygotować wniosek lub odpowiedź na wniosek drugiego rodzica
- uczestniczyć w negocjacjach i mediacjach
- reprezentować klienta w sądzie
- złożyć wniosek o opinię biegłych lub o kuratora
- zabezpieczyć kontakty na czas trwania postępowania
Adwokat z Katowic opracuje indywidualną strategię działania, wspierając rodzica w zapewnieniu dziecku stabilnych i bezpiecznych relacji z obojgiem opiekunów.
