Czy w rozwodzie można dostać zabezpieczenie na pełnoletnie dziecko? Uchwała SN wyjaśnia

Na czym polega zabezpieczenie potrzeb rodziny w sprawie o rozwód?

Zabezpieczenie potrzeb rodziny w trakcie sprawy o rozwód ma zapewnić, aby do czasu prawomocnego wyroku
rodzina nie została pozostawiona bez środków do życia. Chodzi przede wszystkim o bieżące koszty:

• utrzymania dzieci,
• utrzymania małżonka, który nie ma własnych dochodów,
• podstawowych wydatków mieszkaniowych i bieżących opłat.

W praktyce sąd na czas trwania postępowania rozwodowego może zobowiązać jednego z małżonków,
aby płacił określone kwoty na rzecz drugiego małżonka i dzieci. Jest to forma czasowego,
„awaryjnego” uregulowania finansów na czas procesu.

Na stronie kancelarii szerzej omówiono to przy:
zabezpieczeniu w sprawie o alimenty
oraz we wpisie o tym, jak wygląda
wniosek o zabezpieczenie alimentów.

Podstawa prawna – art. 27 KRO i przepisy o zabezpieczeniu

Podstawą obowiązku ponoszenia kosztów utrzymania rodziny jest art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
zgodnie z którym:

oboje małżonkowie są zobowiązani – według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych –
przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

W postępowaniu rozwodowym zastosowanie znajdują też przepisy o zabezpieczeniu roszczeń (w szczególności art. 730 i nast. k.p.c.).
Na ich podstawie sąd może określić, w jakiej wysokości i przez kogo koszty te mają być pokrywane na czas trwania sprawy.

Czy zabezpieczenie może dotyczyć tylko małoletnich dzieci?

Przez lata w praktyce pojawiało się pytanie, czy zabezpieczenie w sprawie o rozwód może obejmować
tylko małoletnie dzieci, czy również dzieci pełnoletnie, które wciąż się uczą i pozostają na utrzymaniu rodziców.

Intuicyjnie wiele osób zakładało, że skoro pełnoletnie dziecko może dochodzić alimentów we własnym imieniu,
to zabezpieczenie w sprawie o rozwód powinno dotyczyć wyłącznie małoletnich. Takie podejście prowadziło jednak
do licznych sporów, zwłaszcza tam, gdzie pełnoletnie dziecko nadal:

• mieszka z rodzicami,
• uczy się w trybie dziennym,
• nie ma realnej możliwości samodzielnego utrzymania się.

Pełnoletnie dziecko na utrzymaniu rodziców – kluczowa sytuacja

W realiach wielu rodzin pełnoletnie dzieci – zwłaszcza studenci – pozostają w praktyce na pełnym utrzymaniu rodziców.
Często nie osiągają dochodów, a podjęcie pracy byłoby sprzeczne z poważnym traktowaniem nauki
(np. studia dzienne, wysokie obciążenie zajęciami).

W takiej sytuacji spór o to, kto i w jakiej wysokości ma płacić na utrzymanie pełnoletniego dziecka, pojawia się
już na etapie rozwodu. Jeżeli jeden z małżonków nagle przestaje łożyć na rodzinę, drugi rodzic zostaje
z pełnym ciężarem utrzymania:

• małoletnich dzieci,
• pełnoletniego dziecka wciąż niesamodzielnego,
• wspólnego mieszkania.

Stanowisko sądów i uchwała Sądu Najwyższego

W orzecznictwie sądów pojawiło się pytanie, czy przy zabezpieczeniu potrzeb rodziny sąd
może uwzględniać także koszty utrzymania pełnoletniego dziecka, które wciąż faktycznie należy do rodziny
w rozumieniu art. 27 KRO.

Sąd Najwyższy przesądził, że:

➤ zabezpieczenie potrzeb rodziny w sprawie o rozwód może obejmować także pełnoletnie dzieci,
➤ o ile pozostają one na utrzymaniu rodziców i tworzą z nimi wspólne gospodarstwo domowe,
➤ a ich sytuacja życiowa uzasadnia dalsze finansowe wsparcie ze strony rodziców.

W praktyce oznacza to, że sąd – orzekając zabezpieczenie – może objąć nim zarówno małoletnie,
jak i pełnoletnie dziecko, jeżeli pełnoletniość nie wiąże się jeszcze z faktyczną samodzielnością.

To stanowisko jest spójne z szerszym spojrzeniem na rodzinę – nie tylko formalnie (wiek dziecka),
ale także funkcjonalnie: kto faktycznie żyje w gospodarstwie domowym i z czyjej pracy się utrzymuje.

Jak złożyć wniosek o zabezpieczenie na pełnoletnie dziecko?

Wniosek o zabezpieczenie można złożyć:

• w pozwie o rozwód (jako wniosek zawarty w pozwie), lub
• w odrębnym piśmie – w toku toczącej się już sprawy.

We wniosku warto:

• wyraźnie wskazać, że chodzi również o koszty utrzymania pełnoletniego dziecka,
• opisać, że dziecko wciąż się uczy, nie ma dochodów i pozostaje na utrzymaniu rodziców,
• określić konkretną kwotę, której zasądzenia strona się domaga.

Przydatne może być sięgnięcie do wzorów i omówień dotyczących:
zabezpieczenia alimentów przed rozwodem oraz wpisów o tym, jak wygląda wniosek o zabezpieczenie w sprawie o alimenty.

Jakie dowody dołączyć do wniosku?

Aby sąd mógł realnie ocenić zasadność żądania, do wniosku warto dołączyć:

• zaświadczenie o nauce pełnoletniego dziecka (szkoła, uczelnia),
• dokumenty potwierdzające brak dochodów lub ich niewielki poziom (np. umowa zlecenia na drobne kwoty),
• rachunki i faktury za utrzymanie dziecka (mieszkanie, wyżywienie, bilety, leki, zajęcia dodatkowe),
• dokumenty dotyczące dochodów i kosztów życia rodziców (PIT, zaświadczenia o zarobkach, umowy kredytowe).

Im bardziej konkretnie zostaną wykazane potrzeby rodziny, tym większa szansa na to,
że sąd przychyli się do wniosku o zabezpieczenie w żądanej wysokości.

FAQ – zabezpieczenie na pełnoletnie dziecko w rozwodzie

Czy w rozwodzie można uzyskać zabezpieczenie na pełnoletnie dziecko?

Tak. Jeżeli pełnoletnie dziecko pozostaje na utrzymaniu rodziców, wciąż się uczy i nie jest samodzielne finansowo,
sąd może objąć je zabezpieczeniem potrzeb rodziny.

Czy pełnoletnie dziecko musi składać własny pozew o alimenty?

Nie zawsze. W ramach zabezpieczenia potrzeb rodziny sąd może uregulować kwestię środków
również na pełnoletnie dziecko, które faktycznie wciąż należy do rodziny w rozumieniu art. 27 KRO.

Czy samo osiągnięcie 18 lat wyklucza zabezpieczenie?

Nie. Kluczowe jest to, czy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Pełnoletność nie oznacza automatycznie
końca obowiązku rodziców ani braku możliwości zabezpieczenia.

Czy zabezpieczenie na pełnoletnie dziecko można później zmienić?

Tak. Jeżeli zmienią się okoliczności (np. dziecko podejmie pracę, skończy studia), każda ze stron może złożyć wniosek
o zmianę zabezpieczenia.

Kiedy warto skorzystać z pomocy adwokata?

Warto skonsultować się z adwokatem zwłaszcza wtedy, gdy:

• drugi małżonek odmawia łożenia na pełnoletnie dziecko mimo jego niesamodzielności,
• dochody stron znacznie się różnią i konieczne jest precyzyjne wyliczenie kosztów,
• pojawia się spór, czy pełnoletnie dziecko rzeczywiście „należy do rodziny” w rozumieniu art. 27 KRO,
• sąd I instancji odmówił zabezpieczenia i konieczne jest odwołanie.

Profesjonalna pomoc pozwala lepiej dobrać strategię i przedstawić sądowi takie dowody,
które realnie pokazują potrzeby rodziny i możliwości finansowe małżonków.

tel. 32 307 01 77
[email protected]