Odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie to świadczenie przysługujące osobom, które zostały pozbawione wolności bez uzasadnionych podstaw prawnych, co zostało później potwierdzone przez sąd lub inny organ. Niesłuszne aresztowanie może mieć poważne skutki nie tylko prawne, ale również osobiste i zawodowe. Ustawodawca, przewidując ochronę jednostki przed niezgodnym z prawem pozbawieniem wolności, wprowadził możliwość dochodzenia odszkodowania oraz zadośćuczynienia na podstawie art. 552 § 4 Kodeksu postępowania karnego.
Kiedy przysługuje odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie?
Przesłanki roszczenia
Aby móc dochodzić odszkodowania za niesłuszne aresztowanie, muszą być spełnione następujące warunki:
- Niewątpliwa niesłuszność aresztowania – oznacza to, że aresztowanie było niezgodne z przepisami prawa, np. zastosowano je bez podstawy faktycznej lub prawnej.
- Szkoda lub krzywda – osoba aresztowana doznała szkody majątkowej (np. utrata dochodów, koszty obrony prawnej) lub krzywdy niemajątkowej (np. stres, utrata dobrego imienia).
Zaliczenie tymczasowego aresztowania na poczet kary – kontrowersje
Szczególnym problemem w sprawach o odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie jest sytuacja, w której okres tymczasowego aresztowania zostaje zaliczony na poczet kary pozbawienia wolności orzeczonej w tej samej lub innej sprawie. W polskim orzecznictwie wykształciły się dwa podejścia do tego zagadnienia:
- Wyłączenie roszczenia – zgodnie z tym poglądem, zaliczenie aresztu na poczet kary rekompensuje szkodę, co wyklucza możliwość skutecznego domagania się odszkodowania.
- Indywidualne rozpatrywanie przypadków – drugi kierunek wskazuje, że zaliczenie aresztu na poczet kary nie wyklucza roszczenia, jeśli dolegliwości aresztu były większe niż wynikające z odbycia kary (np. ograniczenie kontaktów z bliskimi, warunki izolacji).
Koszty związane z dochodzeniem odszkodowania
Dochodzenie roszczeń za niesłuszne aresztowanie może wiązać się z kosztami, które warto uwzględnić:
- Analiza sprawy przez adwokata – co do zasady bezpłatna.
- Porada prawna – kosztuje od 300 do 500 zł.
- Prowadzenie sprawy – ustalane indywidualnie w zależności od stopnia skomplikowania sprawy.
- Koszty porady są zazwyczaj zaliczane na poczet wynagrodzenia adwokata, jeśli klient zdecyduje się na współpracę.
Warto zaznaczyć, że sądy często zwalniają osoby poszkodowane z kosztów sądowych w tego typu sprawach, szczególnie jeśli udowodnią one trudną sytuację finansową wynikającą z niesłusznego aresztowania.
Jakie kwoty można uzyskać za niesłuszne aresztowanie?
Wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia zależy od wielu czynników, takich jak długość niesłusznego aresztowania, jego wpływ na życie osobiste i zawodowe poszkodowanego oraz poniesione koszty materialne. Przykładowo:
- Odszkodowanie za utracone dochody – można żądać zwrotu kwot odpowiadających wynagrodzeniu, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby nie był aresztowany.
- Zadośćuczynienie za krzywdę – w zależności od okoliczności, sądy zasądzają kwoty od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych za szkody niemajątkowe, takie jak stres, utrata dobrego imienia czy rozłąka z rodziną.
- Zwrot kosztów obrony prawnej – poszkodowany może domagać się pokrycia wydatków na adwokata lub inne działania mające na celu uchylenie aresztu.
Jak adwokat może pomóc w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne aresztowanie?
Adwokat odgrywa kluczową rolę w skutecznym dochodzeniu roszczeń w sprawach o niesłuszne aresztowanie. Profesjonalna pomoc obejmuje:
- Analizę sprawy – w tym dokumentacji dotyczącej aresztu oraz późniejszego orzeczenia sądowego.
- Przygotowanie pozwu – adwokat sporządza pismo uwzględniające wszystkie roszczenia, zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie.
- Reprezentację w sądzie – adwokat występuje w imieniu klienta na każdym etapie postępowania, przedstawiając dowody i argumenty.
- Negocjacje ugodowe – w niektórych przypadkach możliwe jest zakończenie sprawy w drodze ugody, co pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze.
Jeśli doświadczyłeś niesłusznego aresztowania, skontaktuj się z Kancelarią. Pomożemy Ci dochodzić swoich praw!
