Jak odrzucić spadek? – instrukcja krok po kroku + wzór oświadczenia

Odrzucenie spadku to decyzja, którą podejmuje coraz więcej osób obawiających się przejęcia długów po zmarłym. Aby było skuteczne, trzeba pamiętać o zachowaniu terminu i właściwej formie. W tym przewodniku znajdziesz szczegółowe wyjaśnienie procedury, konsekwencji prawnych, a także gotowy wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku do skopiowania.

Podstawy prawne odrzucenia spadku

Oświadczenie o odrzuceniu spadku reguluje Kodeks cywilny (art. 1012–1024 k.c.). Spadkobierca ma trzy możliwości:

• przyjęcie spadku wprost,
• przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza,
• odrzucenie spadku.

Oświadczenie musi być złożone przed sądem rejonowym lub notariuszem. Inne formy (np. pisemne prywatnie, w rozmowie rodzinnej) są nieskuteczne.

Termin na odrzucenie spadku

Na odrzucenie spadku spadkobierca ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o powołaniu do spadku. W praktyce oznacza to:

• dla najbliższych krewnych – termin liczy się zwykle od dnia śmierci spadkodawcy,
• dla dalszych – od chwili, gdy dowiedzieli się o odrzuceniu spadku przez osoby wyżej w kolejności.

Przekroczenie terminu oznacza, że spadek zostaje przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

Forma złożenia oświadczenia

Oświadczenie można złożyć:

• w sądzie rejonowym – opłata sądowa wynosi 100 zł,
• u notariusza – szybciej, ale opłata jest wyższa.

Skutki odrzucenia spadku

Składający oświadczenie traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. W praktyce:

• w jego miejsce wchodzą dzieci, a dalej wnuki,
• jeżeli spadek odrzuci cała linia, ostatecznie dziedziczy Skarb Państwa,
• odrzucenie nie zwalnia z obowiązku zadbania o oświadczenia w imieniu małoletnich.

Odrzucenie spadku przez małoletniego

W imieniu dziecka oświadczenie składają rodzice lub opiekunowie prawni, ale wymagana jest zgoda sądu rodzinnego. Procedura wygląda następująco:

1. Rodzice składają wniosek do sądu rodzinnego o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka,
2. po uzyskaniu zgody składają oświadczenie w sądzie rejonowym lub u notariusza.

Najczęstsze błędy przy odrzuceniu spadku

• przekroczenie terminu 6 miesięcy,
• brak zgody sądu rodzinnego dla małoletnich,
• złożenie oświadczenia w niewłaściwym sądzie,
• przekonanie, że odrzucenie przez rodzica automatycznie zwalnia dzieci,
• pomylenie odrzucenia spadku ze zrzeczeniem dziedziczenia.

Krok po kroku – jak odrzucić spadek

1. Ustal bieg terminu 6 miesięcy.
2. Przygotuj dokumenty: akt zgonu spadkodawcy, dowód osobisty, ewentualnie akty urodzenia dzieci.
3. Zdecyduj: sąd czy notariusz.
4. Jeśli są dzieci – uzyskaj zgodę sądu rodzinnego.
5. Złóż oświadczenie w terminie.
6. Zachowaj potwierdzenie złożenia.

Alternatywy dla odrzucenia spadku

Zamiast odrzucać spadek, można przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza. To rozwiązanie ogranicza odpowiedzialność za długi do wartości aktywów wchodzących w skład spadku. Warto rozważyć tę opcję, gdy spadkodawca miał majątek o wartości dodatniej.

Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku

Poniżej gotowy wzór do skopiowania i uzupełnienia:

[miejscowość], dnia [dd.mm.rrrr]

Do Sądu Rejonowego w [miasto]
Wydział Cywilny

Wnioskodawca:
[imię i nazwisko]
[adres zamieszkania]
PESEL: [xxxxxxxxxxx]

Sygn. akt: [jeżeli znana]

OŚWIADCZENIE O ODRZUCENIU SPADKU

Ja, niżej podpisany/a [imię i nazwisko], oświadczam, że na podstawie art. 1012 i nast. Kodeksu cywilnego
odrzucam spadek po [imię i nazwisko spadkodawcy], zmarłym dnia [data zgonu] w [miejsce zgonu],
do którego zostałem/zostałam powołany/a z [ustawy/testamentu].

Oświadczam, że niniejsze oświadczenie składam w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałem/dowiedziałam się
o tytule mojego powołania do spadku.

.........................................
(czytelny podpis)

FAQ

Czy można wycofać odrzucenie spadku?

Co do zasady nie. Oświadczenie jest wiążące, chyba że zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby – wtedy można próbować je podważyć.

Co jeśli przegapię termin?

Przyjęcie następuje z dobrodziejstwem inwentarza. Wtedy odpowiedzialność ogranicza się do wartości aktywów, ale wymaga to dodatkowych formalności.

Czy dzieci automatycznie dziedziczą po odrzuceniu przez rodzica?

Tak. Jeżeli rodzic odrzuci spadek, w jego miejsce wchodzą dzieci. Dlatego konieczne jest ich odrzucenie w imieniu małoletnich za zgodą sądu rodzinnego.

Podsumowanie

Odrzucenie spadku to skuteczny sposób, aby uniknąć przejęcia długów po zmarłym. Najważniejsze to pamiętać o terminie 6 miesięcy i dopełnić formalności w przypadku małoletnich. Jeżeli masz wątpliwości, warto skorzystać z pomocy prawnika – dzięki temu unikniesz błędów i zyskasz pewność, że Twoje oświadczenie będzie skuteczne.

Powiązane artykuły

• Jak podważyć testament?
• Testament ustny – kiedy jest ważny?
• Zachowek po rozwodzie – komu przysługuje?
• Darowizna a zachowek – jak sąd rozlicza majątek?

tel. 32 307 01 77
[email protected]