Warunkowe zawieszenie wykonania kary

Osoba dokonująca czynu zabronionego musi się liczyć z tym, że grozić jej może ukaranie przez sąd. Najbardziej dotkliwą z sankcji jest kara pozbawienia wolności. Nie zawsze jednak taki scenariusz musi się ziścić. Kodeks karny przewiduje, że w pewnych przypadkach sprawca może liczyć na warunkowe zawieszenie wykonania kary. Kto może liczyć na takie rozstrzygnięcie i jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać wyrok takiej treści?

Komu przysługuje warunkowe zawieszenie wykonania kary?

Zgodnie z art. 69 ust. 1 kodeksu karnego sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Przepis jednoznacznie stanowi o warunkach takiego rozstrzygnięcia. Przede wszystkim wymiar kary nie może przekroczyć roku, a osoba nie może być wcześniej skazana na karę pozbawienia wolności. Zatem,  jeżeli sprawca w przeszłości dokonał innych przestępstw, lecz wymierzono mi inne kary np. grzywnę, to wnosić o wydanie orzeczenia z zawieszeniem.

Podejmując decyzją sąd bierze pod uwagę postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. Zatem większe prawdopodobieństwo takiego rozstrzygnięcia ma osoba, która np. przeprosiła pokrzywdzonego lub w inny sposób starała się naprawić wyrządzoną przez siebie szkodę. Dodatkowo można wskazać na takie okoliczności jak pozostawanie w stosunku pracy, uczestnictwo w terapii czy posiadanie rodziny, w szczególności małoletnich dzieci.

Sprawca występku o charakterze chuligańskim oraz kierujący na „podwójnym gazie” recydywista może liczyć na na warunkowe zawieszenie kary jedynie w uzasadnionych przypadkach

Jakie obowiązki może nałożyć sąd orzekając warunkowe zawieszenie wykonania kary?

Przede wszystkim zawieszenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się wyroku. W tym czasie skazany musi zachowywać się poprawnie, w szczególności nie popełniać przestępstw.

Zawieszając wykonanie kary sąd zobowiązuje, a jeżeli orzeka środek karny, może zobowiązać skazanego do:

2) przeproszenia pokrzywdzonego,

3) wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

4) wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,

5) powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,

6) poddania się terapii uzależnień,

6a) poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,

6b) uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,

7) powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,

7a) powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,

7b) opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,

8) innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa

– przy czym orzeka się przynajmniej jeden z obowiązków.

Czy sąd może zarządzić wykonanie kary warunkowo zawieszonej?

Sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Sąd zarządza wykonanie kary jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.

Ponadto w określonych przypadkach sąd może (fakultatywnie) zarządzić wykonanie kary, w szczególności jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż wskazane powyżej, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary po nowelizacji – co się zmieniło?

Wprowadzenie zmian do Kodeksu karnego z 2023 roku wpłynęło również na praktykę stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary po nowelizacji. Nowelizacja zaostrzyła warunki, które musi spełnić skazany, aby sąd zdecydował się na zawieszenie wykonania kary. W szczególności większy nacisk położono na weryfikację postawy oskarżonego po popełnieniu przestępstwa oraz na prewencję powrotu do czynu zabronionego. Dodatkowo, sądy częściej stosują obowiązki probacyjne i środki oddziaływań resocjalizacyjnych jako warunek zawieszenia kary.

Recydywa a warunkowe zawieszenie kary – czy to możliwe?

Jednym z najczęstszych pytań jest: recydywa a warunkowe zawieszenie kary – czy skazany recydywista ma szansę na wyrok w zawieszeniu? Co do zasady, recydywiści mają znacznie mniejsze szanse na uzyskanie zawieszenia wykonania kary. Sąd może jednak indywidualnie ocenić okoliczności sprawy i uznać, że mimo wcześniejszego skazania, dalsze cele kary zostaną osiągnięte bez konieczności jej wykonania. Wymaga to jednak bardzo silnej argumentacji i nierzadko opinii środowiskowej lub kuratorskiej.

Wyrok w zawieszeniu – co oznacza dla skazanego?

Dla wielu osób wyrok w zawieszeniu jest szansą na uniknięcie izolacji więziennej i daniem drugiej szansy. Wyroki w zawieszeniu nie oznaczają bezkarności – osoba skazana musi przestrzegać określonych warunków w okresie próby. Zawieszenie wykonania kary oznacza, że kara zostaje odroczona, ale może zostać odwieszona, jeśli skazany naruszy prawo lub nałożone obowiązki. Co istotne, kara w zawieszeniu może wiązać się z dodatkowymi zobowiązaniami, jak terapia, praca społeczna czy zakaz kontaktu z pokrzywdzonym. Zasady te wynikają z przepisów Kodeksu karnego, w tym art. 69 i kolejnych.

Chciałbyś ubiegać się o warunkowe zawieszenie wykonania kary? Sprawdź jak reprezentujemy klientów w sprawach karnych i skontaktuj się z nami!