Spadkodawca może zdecydować się na wydziedziczenie z wielu różnych, najczęściej osobistych powodów. Kodeks cywilny w art. 1008 daje taką możliwość poprzez pozbawienie zstępnych, małżonka i rodziców prawa do zachowku. Należy jednak spełnić określone przesłanki, aby wydziedziczenie okazało się skuteczne.
Przede wszystkim mowa tutaj o osobistych naruszeniach wobec spadkodawcy, które godzą w dobro jego osoby, bądź pozostają sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Kodeks cywilny oprócz tego wymienia przypadki takie jak: dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności, bądź uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.
Jeśli zatem spadkodawca czuje się zaniedbywany przez najbliższych, nie utrzymuje z nimi relacji, lub są one znikome, może zdecydować się na pozbawienie ich prawa do zachowku w testamencie. Dodatkowo w przypadkach, w których spadkobiercy dopuścili się przestępstw wynikających z działu XIX oraz XXIII Kodeksu karnego (tj. zabójstwo, uszczerbek na zdrowiu, narażenie na niebezpieczeństwo, groźba, nękanie), wówczas istnieją stosowne przesłanki do tego, aby dokonać wydziedziczenia.
Jak prawidłowo dokonać wydziedziczenia i pozbawić prawa do zachowku?
Istotne jest to, że wydziedziczenia dokonujemy tylko i wyłącznie poprzez wyrażenie naszej woli w testamencie. Musimy w nim wskazać kogo i dlaczego chcemy pozbawić prawa do zachowku. Należy pamiętać o tym, że przyczyna wydziedziczenia musi wynikać z treści testamentu, a zatem tak jak zostało to wspomniane wcześniej, w testamencie musimy powołać się na zaistniałe przyczyny prowadzące do podjęcia przez nas decyzji o wydziedziczeniu, oraz muszą one być uzasadnione.
Ponadto przyczyna wydziedziczenia musi istnieć w chwili sporządzania testamentu. Nie można dokonać wydziedziczenia w przypadku, w którym spadkodawca wybaczył spadkobiercy. Jeśli zatem wobec spadkodawcy jego bliscy uporczywie dopuszczają się postępowania wbrew jego woli, w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, te czynności są powtarzane i trwają stale wobec spadkodawcy, wówczas spadkodawca posiada prawo do tego, aby pozbawić ich zgodnie ze swoją wolą prawa do zachowku.
Warto jednak pamiętać o tym, iż wydziedziczenie nie obejmuje zstępnych wydziedziczonego, co oznacza, że pomimo wydziedziczenia kogoś w testamencie, jego dzieci, wnuki, lub inne osoby uprawnione nie stracą w ten sposób prawa do zachowku.
Podsumowując, dokonanie wydziedziczenia pozornie może wydawać się łatwe, jednak należy zwrócić uwagę na wiele istotnych, wspomnianych wcześniej aspektów, aby okazało się skuteczne.
