Kredyty walutowe były przez lata popularnym rozwiązaniem, szczególnie w przypadku dużych zobowiązań hipotecznych. Choć najwięcej mówi się o kredytach we frankach szwajcarskich, również umowy zawarte w euro czy dolarach mogą zawierać niedozwolone postanowienia. Czy kredytobiorca może odzyskać nadpłacone raty? Jakie są podstawy prawne i kiedy warto podjąć działanie?
Na czym polega nadpłata w kredycie walutowym?
Nadpłata to różnica pomiędzy tym, co kredytobiorca zapłacił bankowi, a tym, co faktycznie powinien zapłacić – gdyby umowa była uczciwa i pozbawiona klauzul abuzywnych. W praktyce najczęściej chodzi o:
- niesprawiedliwy sposób przeliczania kursu (spread walutowy)
- stosowanie klauzul indeksacyjnych bez jednoznacznych zasad
- brak precyzyjnego określenia wysokości zobowiązania w momencie podpisania umowy
W rezultacie kredytobiorca spłaca znacznie więcej niż wynikałoby to z pierwotnego harmonogramu. Dotyczy to nie tylko franków, ale także kredytów udzielanych w euro i dolarach amerykańskich.
Czy kredyt w euro lub dolarach też może być unieważniony?
Tak. Z orzecznictwa sądów powszechnych wynika, że także umowy w euro i USD zawierają często klauzule niedozwolone. Choć nie wszystkie są oparte na indeksacji, wiele z nich przewiduje niejasne mechanizmy przeliczeń lub nadmiernie uprzywilejowuje bank.
W przypadku kredytów walutowych możliwe są dwa scenariusze:
- częściowa nieważność – np. wyeliminowanie klauzuli przeliczeniowej
- całkowita nieważność umowy – czyli sytuacja, w której umowa traktowana jest jakby nigdy nie obowiązywała
W obu przypadkach kredytobiorca może ubiegać się o zwrot nadpłat lub odzyskanie środków nadpłaconych ponad kapitał kredytu.
Jak odzyskać nadpłacone środki?
Aby dochodzić zwrotu nadpłat, konieczne jest przeanalizowanie umowy kredytowej i ustalenie, czy zawiera klauzule niedozwolone. W praktyce proces wygląda następująco:
- analiza umowy przez prawnika lub kancelarię wyspecjalizowaną w sporach z bankami
- obliczenie nadpłaty na podstawie harmonogramu i realnych wpłat
- wezwanie banku do zapłaty
- złożenie pozwu w przypadku odmowy lub bezczynności banku
Wiele sądów – szczególnie po wyrokach TSUE – orzeka na korzyść konsumentów również w sprawach dotyczących euro i dolarów. Kluczowe jest, aby działać świadomie i nie podpisywać nowych aneksów bez wcześniejszej konsultacji prawnej.
Podstawy prawne i orzecznictwo
Podstawą do dochodzenia roszczeń są przepisy o ochronie konsumentów oraz kodeks cywilny, w szczególności:
- art. 3851 i następne kc – klauzule niedozwolone
- art. 58 kc – nieważność czynności prawnej sprzecznej z ustawą
- dyrektywa 93/13/EWG – ochrona konsumenta w UE
Warto też zwrócić uwagę na aktualne stanowisko TSUE i polskich sądów – coraz więcej z nich dostrzega analogie między kredytami frankowymi a tymi udzielanymi w innych walutach obcych.
Podsumowanie
Kredyty walutowe w euro i dolarach także mogą zawierać niedozwolone postanowienia. Kredytobiorcy mają prawo do odzyskania nadpłaconych rat, jeśli umowa naruszała ich prawa jako konsumentów. Warto przeanalizować umowę i – jeśli są podstawy – wystąpić o unieważnienie lub zwrot środków. Dobrze przygotowany pozew może przynieść realne korzyści finansowe.
tel. 32 307 01 77
[email protected]
