Wskutek wypadku osoba faktycznie poszkodowana może dochodzić odszkodowania np. koszty leków czy rehabilitacji i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Czasami jednak zdarzenie może mieć najgorszy z możliwych skutków – śmierć. Pojawia się zatem pytanie czy i jakie roszczenia przysługują osobom bliskim zmarłego i na jakich zasadach mogą się ich domagać od zobowiązanego do naprawienia szkody.
Koszty leczenia i pogrzebu – komu przysługuje zwrot?
Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 446 § § k.c., a mianowicie roszczeń z tych tytułów może domagać się osoba, która te koszty poniosła. Nie jest przy tym istotne czy jest to spadkobierca poszkodowanego w wypadku czy łączyły go ze zmarłym jakiekolwiek więzy. Liczy się zatem sam fakt poniesienia kosztów i stąd wynika możliwość ich zwrotu. Dodatkowo można przytoczyć art. 10 ust. 1 pkt 5 zd 3 ustawy o o cmentarzach i chowaniu zmarłych, który stanowi, że prawo pochowania zwłok przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą.
Renta odszkodowawcza za wypadek.
Świadczenie przewidziane w art. 446 § 2 k.c. ma charakter odszkodowawczy i ma na celu wynagrodzić szkodę polegającą na utracie żywiciela np. ojca małoletnich dzieci. Rentę z tego tytułu można podzielić na obligatoryjną, do której uprawnione są osoby, wobec których zmarły miał obowiązek alimentacyjny, a więc np. małżonek, dzieci, powinowaci. Przyznanie renty dla tej kategorii osób jest niezależne od faktu czy zmarły przed śmiercią spełniał ten obowiązek. Osoba, która nie wpisuje się w ustawowy katalog, również może dochodzić renty, jeżeli zmarły dobrowolne i stale dostarczał takiej osobie środków utrzymania (renta fakultatywna). Tutaj krąg osób jest bardzo szeroki i znaczenie mają stosunki zmarłego z uprawnionym.
Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej.
Niewątpliwie nagła śmierć osoby bliskiej w wypadku np. komunikacyjnym jest wielkim szokiem dla rodziny i przyjaciół. Zdarza się, że przez wiele lat ludzie nie mogą się pogodzić ze stratą. Takie zdarzenie wiąże się z krzywdą, za którą przysługuje zadośćuczynienie. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie psychiczne,, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku ze stratą. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Artykuł 446 § 4 k.c. zezwala obecnie na uzyskanie zadośćuczynienia od osoby odpowiedzialnej za śmierć osoby bliskiej bez potrzeby wykazywania jakichkolwiek dodatkowych przesłanek. Świadczenie to ma zrekompensować stratę w związku z nagle zerwanymi więziami rodzinnymi. Wysokość zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej musi mieć odpowiednią sumę, aby mógł spełniać swój kompensacyjny charakter. Podstawową funkcją zadośćuczynienia jest funkcja kompensacyjna, co oznacza, że kwota pieniężna przyznana poszkodowanemu ma w pełni lub w możliwym stopniu zrekompensować (naprawić, wyrównać) wyrządzoną mu krzywdę (wyrok SN z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 364/12, OSP 2014).
Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej powinien zapłacić sprawca szkody (np. kierujący pojazdem) lub zakład ubezpieczeń, w którym pojazd był ubezpieczony. Roszczenie powinno być solidnie uargumentowane. Najlepiej negocjacje z ubezpieczycielami pozostawić profesjonalnemu pełnomocnikowi.
