Jednym z z przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu jest pranie brudnych pieniędzy. Ustawa z dnia 12 października 1994 r. o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów prawa karnego (Dz.U. Nr 126, poz. 615) wprowadziła penalizację tego czynu, który w związku z dynamicznym rozwojem ebankingu i rynku kryptowalut staje się coraz bardziej powszechny. Analizując dotychczasowe orzecznictwo i opierając się na doświadczeniu w prowadzeniu tego typu spraw należy dojść do konkluzji, że w dosyć prosty sposób można stać się sprawcą tego przestępstwa, nawet nieświadomie. Na czym dokładnie polega pranie pieniędzy i jaka kara grozi przestępcy dopuszczającego się tego czynu?
Na czym polega pranie brudnych pieniędzy?
Zgodnie z art. 299 § 1 kodeksu karnego kto środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicę, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku. Jak widać przedmiotem czynności wykonawczej jest przedmiotów odzwierciedlających realną wartość (np. środki płatnicze, czyli np. banknoty).
Sprawca dokonuje tego przestępstwa w sytuacji, gdy pochodzące z korzyści z czynu zabronionego przedmioty w postaci wymienionych powyżej przedmiotów np. ukrywa, pomaga w przeniesieniu posiadania czy wywozi poza granice RP. Warto odnotować, że to przestępstwo można dokonać tylko umyślnie zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym (ma miejsce, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to). Przykładem, kiedy dochodzi do popełnienia takiego czynu jest okoliczność, gdy tzw. słup zgadza się na założenie konta bankowego, na które wpływają środki niewiadomego pochodzenia, a które to taka osoba następnie wypłaca lub w inny w sposób przekazuje dalej.
Ile wynosi kara za pranie brudnych pieniędzy?
Sprawca czynu w typie podstawowym określonym w 299 § 1 k.k. musi liczyć się z wysoką karą, albowiem ustawodawca przewiduje od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Natomiast jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, działając w porozumieniu z innymi osobami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Należy pamiętać, że w razie skazania za przęstepstwo prania brudnych pieniędzy sąd obligatoryjnie orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa, a także korzyści z tego przestępstwa lub ich równowartość, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy. Stąd taki sprawca-słup, który tylko przyjmował środki i następnie przekazywał może liczyć się, oprócz kary pozbawienia wolności, z koniecznością zapłaty np. równowartości tego, co przechodziło przez założony rachunek bankowy.
